‘Koelsystemen zorgen ook bij leghennenhouders voor een betere gemoedsrust’

„Koelen is net zo belangrijk als verwarmen”, deponeert Rik Verweij, general manager bij Val-Co, zijn stelling bij de bezoekers van zijn workshop over koeling. De eerste reactie van een pluimveehouder: „Ik denk niet dat het net zo belangrijk is.” Direct gevolgd door een andere reactie: „Nee, dat hangt van de leeftijd van de kippen en de bezetting.” Verweij: „Wanneer je jonge dieren hebt, moet je natuurlijk verwarmen, maar sommige leghennenhouders zeggen wel dat koelen belangrijker is.” Dat wordt door de meeste pluimveehouders op de workshop beaamd. De leghennen zijn in de meeste gevallen zelf de kachel en zorgen voor de warmte. Dan is koelen bijna belangrijker dan verwarmen.

Koelen is efficiënter

Koelen in een leghennenstal is dus net zo belangrijk als verwarmen en het meest logische systeem is verneveling, omdat dit praktisch gemakkelijker toepasbaar is. Dan is echter de vraag volgens Verweij wanneer je moet koelen. „In België is er bijvoorbeeld een energiesubsidie om minder te ventileren, want koelen is efficiënter.” Vanuit het feit dat gegeven, zou iedere leghennenhouder een koelsysteem moeten hebben, maar dat is nog niet het geval volgens de Verweij.

„Je kunt toch warme lucht afzuigen? Dat is toch een soort van koelen”, reageert een van de pluimveehouders. „Niet als het 30 graden Celsius is, want dan trek net zoveel warme lucht naar binnen”, krijgt hij als antwoord uit de zaal.

„Bij afzuigen van warme lucht gaat het ook over de luchtsnelheid”, legt Verweij uit. „Hoe groot is de ventilatiecapaciteit en hoe snel kan deze de warme lucht afzuigen om de stal verkoelen? In hoeverre wegen die energiekosten op tegen de koelmotor? In een stal van 20 meter bij 100 meter heb je een koelmotor voor verneveling nodig van 4 kilowatt om hetzelfde effect in luchtsnelheid te krijgen, dan heb je veel meer capaciteit aan ventilatie nodig. Je hebt je minimale ventilatie voor je luchtverversing, voor puur zuurstof en afvoer van CO2 en vocht, maar alles wat je er bovenop doet, is gas erop en lucht er doorheen blazen. Dat is natuurlijk ook een koeleffect, want je creëert hier luchtstroming mee. Wel is koelen met een koelsysteem energiezuiniger.”

Te hoge luchtvochtigheid

De Val-Co manager vraagt aan de workshopbezoekers: „Op welke temperatuur moet je koelen? Moet je wachten totdat het 28 graden Celsius is of eerder, bij 24 graden?” Een pluimveehouder vertelt dat hij een tijd geleden eerder ging koelen dan 28 graden, want dat bespaart naar zijn ervaring inderdaad op ventilatiecapaciteit, maar wel hij zag dat het nadeel van te snel koelen via verneveling er teveel vocht in de stal kwam. Voor de een kan verneveling wel goed werken, voor de ander kan het een effect hebben waar hij niet blij van wordt, geeft de pluimveehouder aan.

Volgens Verweij kan dat inderdaad een effect zijn, waardoor de luchtvochtigheid hoger wordt. Het advies volgens hem is maximaal 80 procent luchtvochtigheid, maar de discussie is 70 tot 75 procent. De koelpomp moet hierop ingesteld zijn, want anders gaat het dierenwelzijn naar beneden. „Met een hoge luchtvochtigheid moet je mee oppassen. Ik heb de vleeskuikens zelf naar buiten gedragen, dus ik weet dat het kan gebeuren”, geeft Verweij aan. Technisch is dit op te lossen, maar het is per stal afhankelijk welke oplossing. Een andere pluimveehouder waarschuwt ook: „Een hoge luchtvochtigheid met een hoge temperatuur zorgt dat de eitjes van luizen uitkomen.”

Betere gemoedsrust

Een hoge luchtvochtigheid is dus iets om rekening mee te houden bij nevelkoeling, maar daarentegen brengt een koelsysteem wel rust. „Van een koelsysteem word je een betere pluimveehouder en slaap je beter, want het is positief voor je gemoedsrust”, zegt een van de workshopdeelnemers. Dit geldt volgens hem vooral voor vleeskuikenhouders, omdat te hoge temperaturen een groot effect hebben. Als het fout gaat bij vleeskuikens heb je de koelinstallatie binnen een dag terugverdiend, maar eigenlijk zorgt dit ook bij leghennenhouders voor meer rust: „Elke leghennenhouder zou eens bij vleeskuikenhouders moeten kijken hoe goed een koelsysteem werkt.”

Verweij: „Ik denk dat een koelsysteem ook voor leghennenhouders een ‘must’ is. Als je kijkt naar dierenwelzijn is dit belangrijk, maar dat vertaalt zich ook een betere productie.” Een ander voordeeltje van nevelkoeling, zo is de ervaring van pluimveehouders die een nevelkoeling hebben, is dat de fijnstofuitstoot ook verminderd, doordat het nevelwater het stof bindt. Echter is daar nooit onderzoek naar gedaan en is het wat Verweij noemt een ‘bonus’.