Meten is weten: wat is de vaccin take bij IB vaccinatie?
Wel of geen vaccin take?
Heel gebruikelijk is het nog niet om achteraf te onderzoeken of de vaccinatie is aangeslagen. Vriens vindt dit jammer, gezien de aanzienlijke tijd en kosten die gepaard gaan met vaccineren. Met meer inzicht in het effect van het enten kan het vaccinatieprogramma waar nodig aangepast worden bij volgende koppels. Dit geeft pluimveehouders meer grip op de situatie en dat kan leiden tot een hogere vaccinatiegraad. Het aantonen van een gelukte vaccinatie, de vaccin take, is overigens niet bij ieder vaccin mogelijk. In veel gevallen is het vaccin in het laboratoriumonderzoek niet meer te onderscheiden van de veldstam. Bij CEVAC iBird-vaccin is altijd duidelijk dat het om het vaccin gaat en niet om veldstammen.
Vaccin versus virus
“Ieder levend vaccin, zoals CEVAC iBird, is een afgezwakte vorm van het virus,” legt Vriens uit, “dit voorkomt ziekte bij de gevaccineerde dieren, terwijl het lichaam wel antistoffen aanmaakt. Een veldvirus is echter altijd sterker dan een vaccin, dat geldt voor het IB-virus bij pluimvee, maar bijvoorbeeld ook voor het coronavirus bij mensen. Een veldvirus past zich voortdurend aan om te overleven. Daarom vraagt vaccinatie om tijd en aandacht. Door de sterke overlevingsdrang van het virus moet je met vaccineren alle zeilen bijzetten om een optimaal resultaat te behalen. Even gauw enten kan niemand.”
Verschillende factoren, waaronder de omstandigheden in en rond de stal, spelen een rol bij het welslagen van een vaccinatie, niet uitsluitend het vaccin zelf. Een nat en koud klimaat, zoals afgelopen najaar, heeft bijvoorbeeld invloed op het klimaat in de stal en dus op de weerstand van het pluimvee. Is de virusdruk in de omgeving van de stal hoog, dan bestaat er een groter risico op ziektes, ongeacht hoe goed het koppel gevaccineerd is. Ook de manier van vaccineren is van invloed. Het is essentieel om de vaccins gekoeld te bewaren, te beschermen tegen licht, voor gebruik op te lossen in koud water en toe te passen met schone apparatuur. “Daarnaast ook de ventilatie uit, kuikens bij elkaar drijven en in het donker enten. Alles bij elkaar dus niet “effe” enten!” vult Vriens aan.
Gecontroleerd weerstand opbouwen
Vaccineren is een gecontroleerde methode om weerstand op te bouwen bij een koppel. Hierbij worden alle dieren op hetzelfde moment ingeënt. In het geval van een enting door middel van oogdruppels krijgen alle dieren dezelfde juiste dosis van het vaccin; iets wat bij massa-applicatie via nevel of een grove spray niet haalbaar is. “Je moet bij nevel of spay proberen zoveel mogelijk dieren te raken, zodat het koppel een goede weerstand kan opbouwen,” zegt Vriens “Maar ook bij een gerichte vaccinatie, zoals met oogdruppels, is een 100% vaccinatiegraad niet haalbaar. Een vaccin slaat simpelweg niet bij ieder dier even goed aan.”
Het vaccin zal zich na het inenten op een natuurlijke wijze verspreiden in de stal. Dat gaat op dezelfde manier als het IB-virus zich vermeerdert, namelijk via de lucht. Vriens: “Vaccineren kost geld en tijd en dan is het zonde als het niet aanslaat. Probeer daarom zo dicht mogelijk de 100% te naderen, want bij een lage vaccinatiegraad kan het IB-virus vat krijgen op de populatie. Onderzoek naar de vaccin take biedt houvast. Het bevestigt of je op de juiste weg bent.”