Vervolgonderzoek windbreekgaas:
'Hoe fijner het windbreekgaas, hoe meer vogelgriepvirus wordt tegengehouden'
Het plaatsen van windbreekgaas heeft een duidelijk verlagend effect op het risico op vogelgriepbesmettingen via de luchtinlaten. Het plaatsen van dubbel windbreekgaas voor de luchtinlaat zorgde ervoor dat het risico om besmet te raken met een factor 10 werd verlaagd wanneer een aanzienlijke hoeveelheid levend AI-virus via aerosolvorm aan de binnenkomende lucht werd toegevoegd. Naar verwachting is het verlagende effect op een besmetting door windbreekgaas nog hoger voor AI-virus dat aan grovere deeltjes (meststof, grote druppels, insecten, veertjes e.d.) zit. Dat bleek in oktober vorig jaar uit eerder onderzoek van de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) en Universiteit Utrecht.
Uit vervolgonderzoek blijkt nu: hoe fijner het gaas, hoe sterker het verlagende effect is op de hoeveelheid virus in aerosolvorm (zeer kleine vochtdruppeltjes) dat wordt doorgelaten. Lees de kadertekst onderaan in dit artikel voor meer achtergrondinformatie over het vervolgonderzoek.
Aandacht voor stalklimaat van groot belang
Het aanbrengen van windbreekgaas of -doek brengt uitdagingen met zich mee voor het stalklimaat. Daarom heeft Avined het Klimaatplatform Pluimveehouderij om advies gevraagd hoe je windbreekgaas het beste kunt toepassen, zonder negatieve effecten op de klimaatbeheersing. Lees hier op de website van Avined meer over.
Aandacht voor voorschriften kwaliteitsregelingen
Kwaliteitssystemen zoals BLK en IKB kunnen ook eisen stellen aan zaken zoals huisvesting, klimaat en uitloop. Deze eisen kunnen betrekking hebben op hoe u windbreekgaas kunt toepassen op uw bedrijf. Tijdens het Klimaatplatform Pluimveehouderij is hier ook aandacht aan besteed. Raadpleeg de website van IKB Ei, IKB Kip, BLk en KAT voor een compleet overzicht van de voorschriften. Lees hier het volledige verslag van het Klimaatplatform Pluimveehouderij.
Maatwerk
Uit de onderzoeken blijkt dat de bevestiging van windbreekgaas voor de luchtinlaat een bioveiligheidsmaatregel kan zijn om de kans op insleep van vogelgriep te verkleinen. Het aanbrengen van doek of gaas brengt uitdagingen voor het stalklimaat met zich mee. Het vraagt om maatwerk, iedere stal is namelijk anders. Afstemming met leverancier en klimaatdeskundige is hierbij van groot belang.
Vervolgonderzoek windbreekgaas: Vier opstellingen onderzocht
De Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) heeft in het vervolgonderzoek onder laboratoriumomstandigheden de situatie nagebootst waarin vogelgriepvirus via de luchtinlaten de stal zou binnenkomen. De volgende opstellingen zijn onderzocht:
- Geen gaas voor de luchtsluis;
- Dubbellaags Multikleed (Hazenberg) (= ‘controle’-opstelling, die o.a. ook gebruikt is in de proef oktober 2022);
- 3×3 windbreekgaas + enkellaags Multikleed (Hazenberg) (tegen elkaar bevestigd);
- Geperforeerd damwand (Beek Agri) + enkellaags Multikleed (Hazenberg) (Multikleed op de verhoogde koppelkanten* bevestigd);
- Enkellaags 3×3 -windbreekgaas.
*Geperforeerd damwand heeft een hoge en lage kant. De lage kant is tegen de buitenwand van de pluimveestal bevestigd. De hoge kant wordt gekoppeld aan de volgende plaat, vandaar koppelkant.
Wat weten we over windbreekgaas of -doek?
De afgelopen jaren zijn er verschillende onderzoeken uitgevoerd naar windbreekgaas, geïnitieerd en gefinancierd door de pluimveesector. Hierbij een beknopt overzicht van de resultaten:
- Laboratoriumproeven waarbij virushoeveelheid op een filter in een luchtsluis werd gemeten:
- Bij dubbellaags Multikleed (Hazenberg) of twee lagen Multikleed (Hazenberg) plus stofgaas/stofdoek werd significant minder (11 tot 142 keer) AI-virus aangetoond dan bij één of geen Multikleed windbreekgaas (bij dezelfde luchtsnelheid) (= proef 2018);
- Zowel dubbellaags Multikleed (Hazenberg) als één laag 3×3 mm-windbreekgaas met één laag Multikleed verlaagden significant (P<0,05) de gemeten hoeveelheid virus dat door de luchtinlaat heen ging. Hierbij was de gemeten hoeveelheid H6N1-virus bij de dubbele laag Multikleed weer significant minder dan bij één laag 3×3-windbreekgaas in combinatie met één laag Multikleed** (= proef januari 2023);
- De andere opstellingen (damwand met enkellaags Multikleed en de opstelling met één laag 3×3 windbreekgaas zonder Multikleed) leverden geen statistisch significante verlaging in de hoeveelheid doorgelaten virus ten opzichte van de opstelling zonder gaas (= proef januari 2023).
- Besmettingsproef met kippen:
- Plaatsing van dubbellaags Multikleed (Hazenberg) voor de luchtinlaat zorgde ervoor dat het risico voor kippen om besmet te raken met een factor 10 werd verlaagd, wanneer een aanzienlijke hoeveelheid levend AI-virus via aerosolvorm aan de binnenkomende lucht werd toegevoegd (= proef oktober 2022);
De verwachting is dat het effect nog groter is als het vogelgriepvirus gebonden is aan grotere deeltjes, zoals meststof, veertjes en plantendeeltjes. Ook vormt het een extra barrière tegen plaagdieren, zoals knaagdieren en insecten, en is er een kans dat het besmettingsrisico via de luchtinlaat door andere ziektekiemen ook wordt verlaagd.
** De verlagende factor door de dubbele laag Multikleed was 4,1 volgens de RT-PCR-resultaten en 10 volgens de virusisolatiemethode. Deze virusisolatieresultaten zijn het meest belangrijk voor pluimvee, omdat het virus dat wordt aangetoond met deze test nog besmettelijk virus betreft. Voor de opstelling met één laag 3×3-windbreekgaas en één laag Multikleed was de verlagende factor volgens de RT-PCR 1,9 en volgens de virustitratie factor 5,1.
Tekst: Tom Schotman
Groeide op een vleeskuikenbedrijf in het Achterhoekse Vragender op. Schrijft sinds augustus 2013 voor Pluimveeweb.nl, vakblad Pluimveeweb, Pigbusiness.nl, vakblad Pig Business en de regionale agrarische vakbladen van Agrio.
Beeld: Susan Rexwinkel
Bron: Avined