Advies voorzitter Landbouwakkoord aan kabinet: 'Maak beknopte landbouwvisie'

Zijn belangrijkste reflectie uit het eindverslag van 25 pagina's: ga aan de slag. 'Het is op korte termijn veel urgenter om in beweging te komen, dan eindeloos te soebatten over hoe het eindpunt er precies uit moet zien en of dat wel gehaald wordt. Daarbij helpt het als de hele bocht niet ontkend wordt. Maar de focus moet zijn: laten we nu eens éindelijk van de kant komen. Dit akkoord biedt naar mijn smaak een palet aan afspraken dat beweging mogelijk kan maken'.

Hij verwijst dan naar afspraken over bijvoorbeeld het verdienmodel, innovatie, bescherming van landbouwgrond, doelsturing en borging van economische- en sociale gevolgen in de gebiedsprocessen.

Beknopte visie

Kalden adviseert het kabinet om een beknopte visie op de toekomst van de landbouw te maken om basis van enkele sleutelprincipes. Als voorbeeld noemt hij het sluiten van voer-en mestkringlopen, het benutten van kennis en innovatie en het financieren van publieke diensten via publieke middelen.Vervolgens zou er uitgewerkt moeten worden wat dit kan betekenen voor de landbouw, blijvende boeren, het platteland en onze internationale positie als land.

De sturingsstrategie zou hierin ook meegenomen moeten worden om aan te geven hoe economische en ecologische doelen via maatregelen en instrumenten bereikt kunnen worden. Het gaan dan om keuzes over normeren/stimuleren, het belonen van koplopers etc.

Landbouwtafel

Voor de verdere gesprekken, raadt Kalden aan om een landbouwtafel in te richten die zich bezighoudt met de invulling van de agenda, het bewaken van de uitvoering en met generieke beleidsontwikkelingen. Het beste is om die tafel klein te houden met een beperkt aantal deelnemers die nodig zijn voor een succesvol proces (koepelorganisaties). 'Niet elke relevante organisatie kan vertegenwoordigd zijn; maak gemandateerde deelname mogelijk (één vertegenwoordiger van een aantal organisaties). En beperk de vergaderfrequentie.'

Grote druk

Terugblikkend concludeert de voorzitter dat het proces onder grote druk heeft plaatsgevonden. 'Vanuit de verwachtingen van buitenaf, van de achterbannen die vaak ook verdeeld waren en druk vanuit de politiek en publieke opinie en pers. Er stond ook een grote tijdsdruk op het proces. De meegegeven deadlines zijn niet haalbaar gebleken.'

Gebrek aan vertrouwen

Het concept-Landbouwakkoord telt 85 pagina’s. Volgens Kalden had dat best korter gekund. 'Maar er was een grote behoefte om details uit te werken en zekerheden in te bouwen. De tijdsdruk en het detailniveau botsten met elkaar. Die behoefte aan details komt voort uit een behoefte aan zekerheid en aan een gebrek aan vertrouwen. Dit betreft niet alleen gebrek aan vertrouwen van boeren in de overheid, maar is van toepassing op alle partijen.'

Blijf in gesprek, is daarom zijn advies. 'Blijf alstublieft vanuit alle partijen dat broze herstel van vertrouwen voeden. Goede, regelmatige en respectvolle ontmoetingen zijn de basis voor het bouwen aan vertrouwen. Ik kan alleen maar hopen dat alle betrokkenen in die ontmoetingen expliciet weten te maken wat bijdraagt aan het verdienen en geven van vertrouwen.'

Persoonlijke noot

Kalden laat zich in het verslag vooral procesmatig en inhoudelijk uit, maar plaatst toch één persoonlijke noot. Hij pleit namelijk voor een actievere rol van mensen met een grote culturele bagage bij het debat over de toekomst van de landbouw. 'Gebruik culturele interventies om te helpen ontmoetingen tussen stad en land, landbouw en natuur, productie en consumptie te laten ontstaan om het debat over land en landbouw te verrijken.'