Opinie: Veehouderij in de juiste context

Uiteraard is het een goed recht van iedereen om minder of helemaal geen vlees of dierlijke producten te eten. Zo las ik onlangs het artikel ‘Vlees’ in de serie ‘Het Groene Vingertje’ in de Barneveldse Krant. Als wordt opgeroepen tot het (uitsluitend) eten van plantaardig voedsel, vraag ik me af of ze bij die afweging rekening houden met de volgende feiten.

Met de overstap op (grotendeels) plantaardig voedsel - en dus forse verkleining van de veestapel - wordt de kringloop onderbroken door gebrek aan dierlijke mest. De gewassen die nodig zijn voor de plantaardige voedingsstoffen van de mens, zullen straks niet meer groeien, met een catastrofale hongersnood tot gevolg. Zelfs de dierenbescherming pleit dan ook niet voor deze overstap. Kunstmest wordt niet de oplossing, er vindt nu al een ongekende wereldwijde strijd plaats over de benodigde grondstoffen. Dierlijke mest is dus onmisbaar in de kringloop. Goed om nog op te merken dat dierlijke mest het restant is van de vertering van grotendeels voor de mens ongeschikte grondstoffen. Bovendien blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat de mens voor het voorzien in zijn eiwitbehoefte, van plantaardige eiwitten 20 tot 30 procent meer ruw eiwit moet innemen dan van dierlijk eiwit. Het plantaardig eiwit is voor de mens nu eenmaal slechter verteerbaar. Het te verwachten voedseltekort wordt dus nog groter. In het artikel staat een aantal beweringen die wel enige nuance behoeven.

COVID Nee, er is geen relatie tussen Covid en de veehouderij. Hoewel de discussie over het ontstaan van de pandemie nog niet geslecht is, is wel duidelijk dat het niets te maken heeft met de gangbare veehouderij. Het heeft waarschijnlijk alles te maken met het nuttigen van exotische diersoorten in met name Azië én hoe wordt omgegaan met het transport, de handel en de slacht. Buitengewoon onhygiënisch, met ongekend veel mogelijkheden voor het verslepen van ziektekiemen, en het muteren daarvan. Moeten we ons daar niet meer druk over maken? Aanpakken bij de bron heet dat.

VOLGENDE PANDEMIE Nee, Esther Ouwehand schetst geen juist beeld met haar boek ‘Dieren kunnen de pest krijgen’. Ik zag de presentatie van haar boek op tv. Viroloog Ab Osterhaus zat ook aan tafel, hij werkte mee aan dat boek. Esther benoemde twee keer de omvang van de Nederlandse veehouderij als groot risico voor de volgende pandemie. Ab Osterhaus corrigeerde beide keren dat het niet ging om een Nederlands probleem, maar om een wereldprobleem.

Wat zijn de feiten? Even de vogelgriep als voorbeeld. Met name in China krijgt het virus volop gelegenheid te vermeerderen en te muteren. Dit dankzij de vele contacten tussen wilde watervogels en gehouden dieren én de beruchte veemarkten, waar alle soorten dieren bij elkaar worden gebracht en niet verkochte dieren, met nog wat meer ziektekiemen, ’s avonds weer naar huis mogen. Wilde watervogels uit China vliegen het griepvirus over naar Noordoost-Rusland. Daar besmetten ze andere watervogels, die naar West-Europa vliegen en hier vogelsoorten kunnen besmetten, waaronder pluimvee.

Afgelopen jaar zijn er in Nederland op meer dan 100 locaties met vogelgriep besmette vogels, zoals wilde watervogels en zelfs roofvogels, gevonden. Gelukkig bleef het aantal besmette pluimveebedrijven beperkt, dankzij het ophokken. Want: het is een feit dat buiten lopende kippen een minimaal zeven keer hogere kans hebben vogelgriep op te lopen dan binnen gehouden kippen. Wederom: waarom de Nederlandse veehouderij volkomen ten onrechte in een kwaad daglicht stellen? Begin bij de bron, in Azië dus. En ontwikkel een werkbaar plan om pluimvee te kunnen vaccineren. Werd altijd heel simplistisch over gesproken (alsof ook dat aan de veehouderij ligt dat het nog niet gebeurt), inmiddels begrijpen mensen beter wat er komt kijken bij het onder de knie krijgen van een virus. ,,Elk nadeel heb z’n voordeel.”

SOJA Nee, het klopt niet dat juist de soja dat wordt gebruikt voor vegaproducten, duurzaam geteelde soja is. De Nederlandse veevoerleveranciers gebruiken niet anders dan deze soort soja. Er is met enorme inspanningen een certificeringsysteem opgezet om er voor te zorgen dat er uitsluitend ‘ontbossingvrije’ soja wordt gebruikt. Er wordt dus geen bos gekapt voor de soja die de Nederlandse veehouderij gebruikt. Overigens wordt er hoofdzakelijk sojaschroot geïmporteerd voor gebruik in veevoer. Misschien ook een ideetje voor de vegaburger?

SPORTERS Ja, er zijn sporters die volledig plantaardig eten. Bedenk dat deze sporters zeer bewust met hun dieet bezig zijn, uitstekend worden begeleid en gecontroleerd en indien nodig (regelmatig) van supplementen worden voorzien. Uit steeds meer onderzoeken blijkt namelijk dat uitsluitend plantaardig voedsel nuttigen leidt tot bepaalde tekorten bij de mens. Ons lichaam is er niet voor gebouwd. Er zijn zelfs onderbouwingen dat het kan leiden tot mindere hersenwerking, ik zeg verder niets. Ik zou u het liefst nog wijzen op onwaarheden waarmee rijkelijk mee wordt gestrooid over andere onderwerpen, zoals stikstof of antibiotica. Maar dan gaat deze brief aardig op een boekwerk lijken.

Ja, we gaan vaker met een pandemie geconfronteerd worden. En ook met een vervelende ziektekiem, waarvan mensen serieus ziek kunnen worden en die ongevoelig blijkt voor elk beschikbaar antibioticum. Want ja, je vraagt om resistentie als je in bijvoorbeeld New Delhi in meer dan 50.000 winkels, zonder recept, een type antibioticum kunt kopen dat in onze ziekenhuizen als laatste redmiddel wordt ingezet bij een hardnekkige infectie. Over de juiste context gesproken. In beide gevallen, pandemie en resistentie, is de kans levensgroot dat de oorsprong ver van onze grens ligt en dus niets te maken heeft met de Nederlandse veehouderij of de omvang daarvan. Wel met de omstandigheden elders in de wereld en met onze niet af te remmen reislust!

STIKSTOF Ja, de veehouderij kan, bij een correcte benadering, de oplossing bieden in de stikstofcrisis. Bied degenen die willen stoppen, vrijwillig dus, een fatsoenlijke regeling. En geef de agrariërs die verder willen, die zich willen blijven inspannen voor onze voedselvoorziening, de economie en het landschapsbeheer, de gelegenheid bedrijfsaanpassingen door te voeren. De beoogde stikstofreductie zal worden behaald, geen twijfel. Wel perspectief voor de lange termijn bieden, uiteraard. Het resultaat: de veehouderij zorgt er voor dat er weer gebouwd kan worden. De veehouderij in de juiste context. En met waardering voor hun inspanningen.

Wilt u bijdragen aan een beter verdienmodel voor de boeren? Koop veel meer lokaal, rechtstreeks van of bij de producenten. Het is toch te gek voor woorden dat een pluimveehouder voor eieren van zijn uitloopkippen 7 eurocent ontvangt en u in de supermarkt hier bijna 30 eurocent voor betaalt! Het wordt echt tijd dat ook de supermarkten zich gaan aanpassen aan de nieuwe tijd. Met een eerlijke verdeling van de marge, zodat agrariërs in staat worden gesteld hun extra investeringen terug te verdienen. Groen doen en rood staan gaan niet samen.

Jan Workamp, Barneveld