Enkele gevallen van coccidiose bij trager groeiende vleeskuikens

Op basis van het sectiebeeld leek het koppel een E. brunetti-infectie door te maken, de diagnose werd met PCR-onderzoek bevestigd. Er werden geen andere ziekteverwekkers gevonden. In de week na de bevinding was er sprake van een verminderde voeropname van vijf procent. Dat maakte de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) onlangs bekend.

Zowel E. necatrix als E. brunetti veroorzaken darmontstekingen, aldus de GD. In ernstige gevallen ontstaan bloedingen in de darm en kunnen de kuikens aan de infectie sterven. Deze coccidiosesoorten worden normaal gesproken gezien bij kippen ouder dan zes weken en zijn daarom met name bekend bij opfok-pluimvee. De afgelopen jaren is zowel E. necatrix als E. brunetti eenmaal eerder bij vleeskuikens vastgesteld. Beide zijn dus coccidiosesoorten. Coccidiose is een verzamelnaam voor zeven aandoeningen die worden veroorzaakt door de eimeriaparasiet.

Vaststellen Eimeria necatrix relatief eenvoudig

De diagnose E. necatrix is bij sectie relatief eenvoudig te stellen, volgens de GD. De parasiet bevindt zich in de tweede helft van de dunne darm. Bij lichte infecties zijn witte en rode puntjes aan de buitenkant van de darm zichtbaar en kan de darminhoud lokaal wat slijm bevatten. Bij ernstige infecties is een groot deel van de darm verdikt en opgezwollen, ligt er een dikke laag slijm op de darmwand en zijn hierin bloedingen zichtbaar. Daarnaast kunnen er proppen ontstaan in de blindedarm.

Eimeria brunetti lastiger vast te stellen

E. brunetti is vaak lastiger vast te stellen, volgens de GD. De parasiet infecteert het laatste stukje van de dunne darm, het begin van de blindedarm en de dikke darm. In milde gevallen ontstaat lokaal een darmstoornis en kan de inhoud wat grijzer zijn of zalmkleurige vlokken bevatten. Bij ernstigere infecties ontstaan een verdikte darmwand, bloedingen en een afgietsel in de darm. Met name aan het begin van de blindedarm kan dit zichtbaar zijn. De infectie kan eventueel worden bevestigd door een afschraapsel van de darm (darmwand en inhoud) onder de microscoop te bekijken of in te sturen voor de coccidiose-qPCR.

Behandeling

Behandeling van coccidiose is mogelijk met toltrazuril, sulfonamiden of amprolium. Bij die eerste twee middelen moet rekening worden gehouden met een lange wachttijd. De preventie bestaat uit het verstrekken van anticoccidiosemiddelen of vaccinatie. Er zijn zowel vaccins beschikbaar met alle soorten kippeneimeria’s, als vaccins met een beperkt aantal soorten. Er wordt alleen bescherming opgebouwd tegen de soorten die in het vaccin zitten. In beide E. brunetti-gevallen en één van de E. necatrix-gevallen werd van een vaccin zonder deze soorten gebruikgemaakt.

In dergelijke gevallen kan biosecurity helpen om de infectie te voorkomen. Mogelijk kan de infectie ook door middel van reiniging en desinfectie, gericht op coccidiose, worden onderdrukt zodat geen klinische ziekte ontstaat. In het recente E. necatrix-geval werd wel een volledig vaccin gebruikt, hier was gezien de leeftijd waarop de problemen ontstonden waarschijnlijk sprake van een hoge infectiedruk. Reiniging en desinfectie gericht op Eimeria kan een hoge infectiedruk voorkomen. De parasiet kan echter meerdere maanden in aarde overleven en een uitloop is moeilijk te reinigen, aldus de GD.

Bovenstaande gevallen zijn de eerste gevallen van E. necatrix en E. brunetti die bij trager groeiende of biologische vleeskuikens zijn beschreven. Het lijkt er niet op dat deze eimeriasoorten vaak voorkomen. Het is echter belangrijk om bij (onduidelijke) problemen ook aan deze soorten te denken en eventueel aanvullende diagnostiek in te zetten. Dat schrijft de GD in haar Diergezondheidsmonitoring Pluimvee in het eerste kwartaal van 2021.