Stikstof zit bedrijfsontwikkeling in Vlaanderen in de weg

„Door dit arrest staat de hele Wetstraat in rep en roer, want deze uitspraak zet het hele Vlaamse stikstofbeleid op losse schroeven met gevolgen van de landbouw tot aan de verbreding van de Brusselse ring tot de industrie”, duidt Danny Coulier, voorzitter van de Vlaamse belangenbehartiger Landsbond Pluimvee.

„Dat Vlaanderen ergens zal moeten in knippen qua uitstoot is haast onvermijdelijk. Maar de hete aardappel moet niet enkel doorgeschoven worden naar de landbouw en al zeker niet naar de pluimveehouderij, gezien de grote verschillen tussen de diersectoren. Wij zijn niet alleen de oorzaak en niet alleen de oplossing”, stelt Coulier. Hieronder antwoorden op belangrijke vragen:

De hele Wetstraat praat over stikstof. Hoe komt dat?
De directe aanleiding is dus een arrest van de Raad voor Vergunningsbetwistingen over een nieuwe kippenstal in de provincie Limburg. De Raad oordeelde dat die nieuwe stal te dicht bij een waardevol natuurgebied lag. En dat de Vlaamse regeling die de milieuvergunning in de eerste plaats mogelijk had gemaakt gewoon niet voldoet.

Het is de eerste keer dat een rechtbank zich uitspreekt over deze problematiek en dat heeft verreikende gevolgen. „De Raad zal in vergelijkbare zaken wellicht tot dezelfde conclusie komen”, zegt professor Milieurecht Luc Lavrysen (UGent). „Wie een vergunning aanvraagt, zal moeten aantonen dat ze geen impact hebben op de stikstofniveaus in natuurgebieden.”

In Nederland vernietigde de Raad van State een paar jaar geleden zelfs de hele wetgeving met dezelfde argumentatie. Het gevolg: van de ene dag op de andere lagen 18.000 projecten stil. Zo’n vaart loopt het hier niet, maar elke milieuvergunning kan wel op dezelfde grond aangevochten worden. Een pak vergunningsaanvragen kunnen zodoende in het gedrang komen.

Wat schort er met de stikstofregeling?
Voormalig minister van Milieu Joke Schauvliege (CD&V) had een tijdelijke regeling uitgedokterd die werkte met drempels. Als een vergunningsaanvraag kon aantonen dat ze minder dan 5 procent van de totale draagkracht van een kwetsbaar natuurgebied innam, was het goed. Maar als er een pak van die vergunningen worden goedgekeurd, zit je al snel in het rood.

Voor wie kan het arrest gevolgen hebben?
Al wie een nieuw project wil neerpoten eigenlijk. „Denk aan de uitbreiding van de haven van Antwerpen. Of van de luchthaven”, somt specialist Milieurecht Hendrik Schoukens (UGent) op. „Of voor Oosterweel of de verbreding van de Brusselse Ring.” Of voor gelijk wie die een winkelcentrum of een stadion wil neerpoten, dat het nodige verkeer met zich meebrengt. Verkeer stoot nu eenmaal, net als de landbouw en de industrie stikstof uit. Een belangrijke vervuiler die vaak over het hoofd gezien wordt, maar ook huisgezinnen hebben hun aandeel.

Wat wil de politiek daar nu aan doen?
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) sleutelt aan een nieuw kader dat wel sluitend moet zijn. Een groot openbaar onderzoek moet dit voorjaar nog in kaart brengen wat de opties zijn. Tijdens de zomer moet dat uitmonden in een nieuw plan van aanpak. „We moeten er alles aan doen om Nederlandse toestanden te vermijden”, is het devies.

Eén ding is zeker volgens de Landsbond Pluimvee, het laatste woord is hier nog niet over geschreven. Het stikstofdossier zal dit jaar de landbouwsector in grote mate beheersen, verwacht de Landsbond Pluimvee.

Gemakkelijke schietschijf

Volgens Coulier wordt de veehouderij en pluimveehouderij als gemakkelijke schietschijf voor de stikstofproblematiek aangewezen in de media en sociale media. De vele cijfers en de al dan niet betrouwbare studies zijn zo uitlopend dat het eenvoudig is om de vooral de veehouderij in het verdomhoekje te duwen om zelf zijn verantwoordelijkheid niet te moeten opnemen. Verkeer, industrie, huishoudens zijn samen veel meer verantwoordelijk, stelt Coulier.

„Als pluimveehouders zijn we bereid ons steentje (gedeelte) bij te dragen maar dan proportioneel”, zegt Coulier. „Maar ook de andere sectoren buiten de landbouw, of de andere sectoren binnen de veehouderij (rundvee, varkens) iedereen zal moeten bijdragen om tot een lagere stikfstofdepositie te komen. De pluimveesector heeft al vele inspanningen gedaan en kan of moet niet boeten voor andere sectoren. Ieder zijn deel en proportioneel.”