'Gevoel van onrecht overheerst na uitspraak hoger beroep fipronilzaak'

Het toezicht van Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) rondom de fipronilcrisis was niet adequaat, maar dat betekent niet dat de Staat onrechtmatig heeft gehandeld. Dat blijkt uit de uitspraak in het hoger beroep dat LTO Nederland/NOP en 111 pluimveehouders in samenwerking met de NVP tegen de Staat hebben ingesteld.

In een andere rechtszaak is vastgesteld dat pluimveehouders het slachtoffer zijn van een frauderend bedrijf dat illegale middelen toepaste, waarvan de NVWA reeds in november 2016 weet had. De NVWA had door anders te handelen veel leed kunnen besparen. Het Hof meent echter dat er geen sprake is van verwijtbaar falend toezicht. De pluimveesector is teleurgesteld over de uitspraak. Het gevoel van onrecht overheerst. LTO/NOP, NVP en de gedupeerde pluimveehouders gaan de uitspraak bestuderen voordat zij beslisssen of en welke vervolgstappen wenselijk zijn.

In de zomer van 2017 werd Nederland opgeschrikt door de fipronilcrisis. Door heel Europa werden Nederlandse eieren uit de schappen gehaald. In Nederland werden pluimveehouders door de NVWA geblokkeerd. Honderden miljoenen eieren werden vernietigd en miljoenen kippen werden geruimd. De pluimveesector heeft daardoor grote schade opgelopen.

'Heel teleurstellend'

De NVWA heeft veel leed veroorzaakt, door niets te doen met meldingen over een illegaal middel tegen vogelmijten, vindt de NVP. De eierketen neemt daarbij haar eigen verantwoordelijkheid. Zo is na 2017 de controle vanuit IKB verder versterkt en is gewerkt aan betere afstemming met de NVWA. Onder andere door periodieke crisisoefening op basis van het door de sector opgestelde draaiboek. De sector hecht belang aan een goed functionerende NVWA. „We hebben elkaar nodig", stelt NVP-voorzitter Hennie de Haan.

„Deze uitspraak is heel teleurstellend”, reageert Kees de Jong, voorzitter Pluimveehouderij bij LTO Nederland/NOP op de uitspraak. „Het is voor ons belangrijk om er op te kunnen vertrouwen dat onze toezichthouder in actie komt als daar reden toe is. We gaan ons nog beraden over deze uitspraak en bekijken wat we nog kunnen doen. Tegelijkertijd willen veel pluimveehouders dit boek nu voor eens en altijd sluiten.”

Onrechtmatig handelen

De rechtszaak draaide om de vraag of de NVWA rechtmatig handelde door niet actie te komen terwijl de toezichthouder al in november 2016 wist van het illegale gebruik van fipronil door Chickfriend, dat fraudeerde zonder dat de getroffen pluimveehouders daarvan op de hoogte waren. De onafhankelijke Commissie Sorgdrager, die onderzoek deed naar de crisis en de borging van voedselveiligheid, constateerde eerder al dat de NVWA niet adequaat gereageerd had op de signalen over het gebruik van fipronil.

De Staat werd in december 2017 gedagvaard, waarna de rechtbank in juli 2019 oordeelde dat de NVWA geen waarschuwingsplicht had, en dat de NVWA niet onrechtmatig had gehandeld door Chickfriend, zonder de sector te waarschuwen, hun gang te laten gaan. LTO/NOP, NVP en 111 gedupeerde pluimveehouders gingen tegen dat oordeel in beroep. De partijen waren het niet eens met de eerste uitspraak van de rechtbank, en zetten vraagtekens bij delen van de onderbouwing daarvan.