STAF roept Universiteit Twente terug vanwege 'activistisch' persbericht over zoönosen

De Universiteit Twente bracht op 8 januari een persbericht naar buiten met de titel 'Meer risico op zoönose in Nederland dan we denken'. In het persbericht luiden wetenschappers van de vakgroep Psychologie van Risico, Conflict en Veiligheid van de universiteit de noodklok; Nederlanders zouden zich niet voldoende bewust zijn van het risico op het ontstaan van zoönosen vanuit de intensieve veehouderij.

In het onderzoek ondervraagden een aantal gedragswetenschappers een grote groep Nederlanders over de perceptie van zoönosen en naar gedrag rondom het voorkomen van zoönosen. Zeventig procent geeft aan minder vlees te eten als dit daadwerkelijk het ontstaan van zoönosen tegen kan gaan.

„De focus in deze coronacrisis ligt voornamelijk op het uitroeien van corona. Dat is logisch, maar er is weinig aandacht voor het voorkomen van toekomstige zoönosen", zegt Marielle Stel, opleidingsdirecteur Psychology aan de UT en één van de betrokken onderzoekers. „Uit wetenschappelijk onderzoek bleek eerder al dat toekomstige zoönosen op de loer liggen in Nederland. Dat komt door de manier waarop we met dieren omgaan. Zoönosen ontstaan daar waar dieren in grote aantallen dicht op elkaar worden gehouden, zoals in de intensieve veehouderij. 75 procent van alle bacteriën en virussen die mensen ziek maken, komen van dieren.”

Geen onderbouwing

In het persbericht stelt de universiteit dat een grote groep Nederlanders is ondervraagd. STAF vroeg aan de universiteit om hoeveel mensen het ging. Uit de vrijgegeven informatie aan de stichting bleek het om een groep van 122 mensen te gaan, in hoofdzaak vrouwen en jongeren. „Het ‘gegeven’ dat zoönosen vooral gerelateerd moeten worden aan de intensieve veehouderij, ook in Nederland, komt van andere deskundige wetenschappers, aldus de onderzoekers.", zo laat STAF weten.

Voor de onderbouwing van het onderzoek verwijst de universiteit naar de vogelpestuitbraak in Thailand in 2004. Verder wordt biologische veehouderij zonder nadere onderbouwing als positief naar voren gebracht met betrekking tot zoönosen. „Terwijl uit de literatuur blijkt dat daar de risico’s juist groter zijn dan in de gangbare veehouderij. STAF is daarmee van mening, dat een deugdelijke wetenschappelijke onderbouwing van de conclusies in het persbericht ontbreekt. Op grond waarvan de onderzoekers de noodklok menen te moeten luiden, is dan ook volstrekt onduidelijk."

Professor Toonen, betrokken decaan van de Universiteit Twente, vindt het niet bezwaarlijk, dat het persbericht niet transparant is en de wetenschappelijke onderbouwing niet toegankelijk. „Naar zijn idee kan een persbericht van een universiteit prima een mening zijn en gekleurd van karakter. Dit tegen de Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit in, die duidelijke richtlijnen geeft voor communicatie aan het algemene publiek", verklaart STAF.

Verkeerde been

STAF is van mening dat de Universiteit Twente het algemene publiek op het verkeerde been heeft gezet: „Omdat het een persbericht betreft van een universiteit wordt de suggestie gewekt, dat de conclusies zijn gebaseerd op deugdelijk en gepubliceerd onderzoek. Daarvan is geen sprake. In tegendeel. Het persbericht kent eerder een activistisch karakter. Saillant detail, is dat de in het persbericht genoemde onderzoeker (dr. Marielle Stel) als gemeenteraadslid in Hengelo actief lid is van de Partij voor de Dieren en die partij al enige tijd - op weg naar de verkiezingen - actief in de media optreedt over intensieve veehouderij en zoönosen. STAF verzoekt de Universiteit het persbericht aan te passen en het algemene publiek op een correcte wijze te informeren. Mocht de universiteit hier geen gehoor aan geven, dan overweegt STAF een klacht in te dienen bij de VSNU, de handhaver van de integriteitscode voor universiteiten."

Pluimveeweb.nl heeft de Universiteit Twente om een reactie gevraagd naar aanleiding van dit persbericht dat wij van STAF hebben gekregen. Als we deze reactie hebben, dan publiceren wij deze hier.