'Beter voetzolen vleeskuikens door eten levende insectenlarven'

Dat zegt universitair hoofddocent Liesbeth Bolhuis van de Adaptation Physiology Group van Wageningen University. Uit onderzoek van promovenda Allyson Ipema van Wageningen University & Research (WUR) blijkt dat vleeskuikens die levende vliegenlarven gevoerd krijgen, meer natuurlijk foerageergedrag vertonen en gezondere poten ontwikkelen. In een interview geeft Bolhuis antwoorden op vragen van de redactie van Pluimveeweb.nl over het onderzoek.

Hoe groot was de groep vleeskuikens waarop het onderzoek betrekking had?
„Het gaat om twee wetenschappelijke artikelen, zie bijlagen. In artikel 1 verschillende de frequenties en hoeveelheden van het strooien. In artikel 2 worden ook larven in buizen verstrekt. In artikel 1 (Ipema et al. 2020a) waren het 9 kuikens per hok, in artikel 2 (Ipema et al. 2020) 22 kuikens per hok. Elke behandeling werd toegepast op 8 hokken. Daarbij ging het om Ross 308 vleeskuikens.”

Om wat voor een stal ging het? En hoeveel kuikens zijn er opgezet per meter?
„Het was een onderzoeksstal. De bezetting in artikel 1 was 9 kuikens voor een hok van 1 bij 2 meter. In artikel 2 zaten er 22 kuikens in een hok van 1 bij 2 meter. Bij artikel 2 zit een filmpje waarin de hokken duidelijk te zien zijn: https://www.nature.com/articles/s41598-020-74514-x#Sec30. Het ging dus om een proefopstelling, geen commerciële stal.”

En hoe vaak is het onderzoek herhaald? (Eén ronde, twee rondes of meer rondes?
„Er zijn twee studies gedaan, bij respectievelijk 360 en 880 vleeskuikens.”

En vanaf wanneer kregen de kuikens de zwarte soldaatvlieglarven aangeboden?
„De kuikens kregen vanaf dag 1 zwarte soldaatvlieglarven aangeboden.”

U schrijft dat de larven uit dit onderzoek gemakkelijk op mest- en afvalproducten kunnen worden gekweekt. Hoe zit het met Salmonella en Campylobacterbesmettingen bij de vleeskuikens?
„Hier hebben wij geen metingen van. Overigens is het (nog) niet toegestaan om (buiten onderzoeksdoeleinden om) insecten te kweken op mest en deze dan aan pluimvee te voeren. Als insecten op mest gekweekt zouden mogen worden zullen zaken als Salmonella en Campylobacter natuurlijk gemonitord worden, en worden acties ondernomen indien nodig. ”

Snelgroeiende vleeskuikens bewegen volgens de onderzoekers van Wageningen UR te weinig, waardoor ze volgens de onderzoekers problemen kunnen krijgen met hun pootjes. Door het meerdere keren per dag aanbieden van larven in het strooisel worden de kuikens actiever en bewegen ze meer. Dat komt de gezondheid van de poten ten goede en dat zorgt ook voor een verhoogd dierenwelzijn, aldus de onderzoekers. Op welke pootproblemen doelt u?
„We hebben gekeken naar contact dermatitis aan de voetzolen (voetzoollaesies) en aan de hak (brandhakken) en loopscores.”

U schrijft ‘dat komt de gezondheid van de poten ten goede’. Hoe bedoelt u dat? Zag u helemaal geen pootproblemen bij de vleeskuikens? Of nauwelijks?
„In het eerste artikel vonden we weinig problemen met voetzoollaesies en geen verschillen tussen de behandelingen. Het percentage van dieren met brandhakken was hoger in de dieren die geen levende larven kregen dan in de groep die 10 procent van hun dieet als levende larve ontvingen. Er was geen verschil met de 5 procent groep. De loopscores (hoe goed loopt het dier) waren verbeterd in de dieren die 5 procent van hun dieet als levende larven ontvingen in 4 porties per dag, en in de dieren met 10 procent levende larven in 2 of 4 porties per dag, ten opzichte van controlegroepen zonder larven. De 10 procent groepen hadden de beste pootgezondheid. In het tweede experiment vonden we, ondanks positieve effecten op gedrag en angst, geen effecten van het voeren van levende larven op de pootgezondheid. Daarin hebben we ook naar botsterkte en tibial dyschrondroplasia gekeken.”

Wijdt u dat enkel en alleen aan het voeren van de levende zwarte soldaatvlieglarven? Of heeft dat volgens u ook andere oorzaken?
„Ja, want de controlegroepen kregen een dieet waarin het deel dat in de proefgroepen door larven werd vervangen, werd gecompenseerd door eenzelfde samenstelling in eiwit en door vet uit de insecten zelf. Daarin werd het eiwit werd zoveel mogelijk nagebootst qua aminozurensamenstelling, want het is (nog) niet toegestaan om insecteneiwit in pluimveevoer te stoppen.”

„We denken dat er twee redenen voor de verbeterde pootgezondheid kunnen zijn:
1: De kuikens bewegen meer. Dit leidt tot sterkere poten en zorgt ervoor dat de poten minder in contact komen met vervuild strooisel.
2. Tijdens het zoeken naar de insecten woelen de kuikens het strooisel om, zodat het mooi rul blijft en er minder problemen kunnen ontstaan door contact met vervuild strooisel.”

Tot op heden blijkt uit alle onderzoeken dat gebruik van insecten in pluimveevoer nog te duur is omdat soja en andere eiwitbronnen goedkoper zijn. Voerfabrikanten Coppens en ForFarmers hebben eerder al onderzoek gedaan naar het gebruik van insecten in vleeskuikenvoer. Indien een groep consumenten ervoor wil betalen kan er een kipconcept op de markt komen van vleeskuikens die insecten in het voer verwerkt krijgen. Wetgeving belemmert echter het gebruik van insecten in pluimveevoer. Komt er hier nog een vervolgonderzoek op? Of laten jullie het bij dit onderzoek en laten jullie het gebruik van insecten in pluimveevoer verder over aan de markt?
„Tot op heden is het wettelijk niet toegestaan om dode larven aan pluimvee te voeren, of om insecteneiwit in voer te verwerken (insectenvet mag wel). Er is echter een sterke lobby gaande om in de toekomst het gebruik van insecteneiwit in voer te legaliseren. Voeren van levende larven is wettelijk wel toegestaan. Voeren van larven is op dit moment inderdaad duurder. Dus mogelijk zal de consument ervoor moeten betalen. Maar de prijs van de insectenlarven zal ook afhangen van waar je ze op laat groeien, welke afvalstroom. Kan dit bijvoorbeeld op mest, wat nu nog niet is toegestaan, dan is het goedkoper en gunstig vanuit de kringloopgedachte. De soldaatvlieglarven groeien zelfs van nature op mest. In ons project wordt er naast de studies van Allyson Ipema op welzijnsgebied ook onderzoek gedaan door Alejandro Parodi en Imke de Boer naar of er milieuvoordelen zijn van bijvoorbeeld het groeien van larven op mest. Dat kan mogelijk bij dragen aan het verminderen van de emissies van broeikasgassen. Over de toepassing van insectenlarven op grotere schaal en hoe dit toe te dienen wordt door verschillende andere groepen onderzoek naar gedaan. Het lijkt een hot topic te worden. Wijzelf gaan, voordat we verder onderzoek bij vleeskuikens doen, proeven doen naar het gebruik van insectenlarven als verrijking voor biggen.”