Opinie: Pluimveehouderij in waterrijke gebieden onhoudbaar zonder vaccinatie tegen vogelgriep

Nederland is waterrijk en daarmee aantrekkelijk voor overwinterende watervogels. Sinds 2014 brengen die wilde watervogels ieder jaar de ernstige vorm van vogelgriep naar Europa. Het leidt tot vogelsterfte, en uitbraken op pluimveebedrijven. Dit jaar staat de teller alweer op acht besmette bedrijven. De dierziektenbestrijding is er goed op ingespeeld. Zodra de dreiging bekend is, stelt de minister van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit een ophokplicht in en besmette bedrijven worden snel ontdekt en geruimd. We voorkomen daarmee verspreiding tussen pluimveebedrijven.

Deze aanpak is voortvarend maar niet houdbaar op de lange termijn. Hoe lang accepteren we het dat grote aantallen kippen in het najaar en de winter ernstig ziek worden en sterven? Hoe lang accepteert de maatschappij een pluimveehouderij die alleen gezond kan blijven door regelmatig honderdduizenden dieren te ruimen en vernietigen? Hoe lang accepteert de consument van vrije uitloopeieren dat kippen vele maanden van het jaar binnen moeten zitten?

We kunnen vogelgriep op pluimveebedrijven op twee manieren voorkomen. De eerste optie is een lockdown, alle kippen binnen om contact met wilde vogels te voorkomen. De pluimveehouder moet dan zeer hygiënisch werken om te voorkomen dat besmet materiaal, zoals een beetje vogelpoep, van het erf de stal in komt. Dat dit heel moeilijk is blijkt uit het regelmatig optreden van besmettingen. Zo’n lockdown betekent bovendien dat duurzame pluimveehouderij in watervogelrijke gebieden onmogelijk is.

De andere mogelijkheid is vaccinatie, maar in Europa is dat verboden. Vaccinatie tegen vogelgriep heeft een slechte naam, omdat het in delen van de wereld niet op een goede manier is ingezet. Maar in combinatie met goede monitoring heeft vaccinatie tegen vogelgriep wel degelijk perspectief. De jaarlijks terugkerende vogelgriepepidemieën geven aan dat het verbod heroverwogen moet worden. Zonder vaccinatie tegen vogelgriep is de huidige pluimveehouderij onhoudbaar.

Arjan Stegeman, hoogleraar Gezondheidszorg Landbouwhuisdieren aan de faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht