Fotoserie: Beweegbare lichtstraat in sterstal

Een beweegbare lichtstraat en gelijkdrukventilatie zijn de meest opvallende zaken in de leghennenstal van Hans Nies uit Leveroy (LB). De 56-jarige Limburger sloopte de inrichting uit zijn ligboxenstal waarin hij tot 2018 60 melkkoeien hield en richtte deze in voor leghennen volgens de eisen van het één ster Beter Leven keurmerk. Hij schakelt hierdoor volledig over op leghennen. Vanwege de meerprijs en de relatief kleine omvang van zijn bedrijf koos hij voor ster-eieren. „Op lange termijn denk ik met ster-eieren een beter rendement te behalen dan met scharreleieren. Met het dubbele aantal scharrelhennen verdien ik waarschijnlijk minder dan nu.”

Hans Nies (56) in zijn omgebouwde ligboxenstal waarin aanstaande woensdag 24 juni de eerste 10.324 hennen arriveren. Na de nieuwbouw kan hij in zijn beide stallen 42.824 leghennen houden volgens het één ster Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming. Tot 2018 hield hij 60 melkkoeien. In september zet hij in zijn andere stal 32.500 twee sterren Beter Leven keurmerk hennen op, die beschikking krijgen over uitloop. In beide stallen heeft hij een afzetcontract voor één ronde en levert de eieren tot wanneer de hennen 80 weken oud zijn. „Een afzetcontract voor twee of drie ronden was misschien beter geweest. Maar ik verwacht dat de vraag naar ster-eieren wel blijft bestaan de komende jaren en de afzet van mijn eieren dus geen probleem wordt.” Nies verkocht zijn eieren voor een vaste prijs per stuk. „Dat heb ik liever dan voor een notering die varieert omdat je zo beter je omzet in kunt schatten. Dat geeft me rust.”

„Ik heb voor een beweegbare lichtstraat gekozen. Dat is wel prijzig. De lamellen in de daglichtramen kan ik in de zomer dichtzetten wanneer de hennen maximaal 12 uur per dag daglicht moeten hebben. Bovendien heb ik geen zijramen in de stal. Vandaar deze keuze”, licht hij toe. Ook koos hij voor gelijkdrukventilatie „Collega leghennenhouders met ster-hennen zijn goed te spreken over gelijkdrukventilatie omdat er dan geen tocht is in de stal. Daarom heb ik hiervoor gekozen.”

In de 30 meter lange en 24 meter brede stal staan vier rijen van het All-In-One volièresysteem van Salmet. Nies bekeek drie volièresystemen. „Het belangrijkste is dat je technisch goed kunt draaien in de stal. Daarmee moet je de stal en de inrichting terugverdienen. Dat is belangrijker dan een euro per hen besparen bij de aankoop van een volièresysteem”, merkt Nies op. Hij wilde geen beluchtingsbuis vooraan in het volièresysteem. „Kippenvangers gaan in mijn andere volièrestal uit 2005 op die beluchtingsbuizen staan en zetten er kippenkratten op. Na tien jaar knappen de eerste kunststof beluchtingsbuizen daardoor kapot.” Ook wilde hij een stevig systeem. „Salmet heeft het systeem extra verstevigd zodat kippenvangers erop kunnen staan zonder dat ze roosters krom trappen of er zitstokken verbuigen. Dat Salmet aan al mijn wensen wilde voldoen en de prijs gaven uiteindelijk de doorslag voor de keuze voor dit volièresysteem”, zegt Nies. Het gedeelte waar de hennen zitten is slechts 25 meter lang. „Eigenlijk is de verbouwing veel te duur in zo’n korte stal. Het beginstuk, het eindstuk, de motoren en stalcomputer zijn de grootste investeringen. De investeringskosten per hen voor een lange stal liggen veel lager.” Aangezien hij de stal al had staan, koos Nies voor deze oplossing.

Nies liet de vloer compleet coaten. „Door de uitloopschuiven wordt het strooisel vlak achter de uitloopschuiven in mijn andere stal ’s winters regelmatig vochtig. Ik maak mijn stallen altijd droog schoon. Het aangekoekte strooisel krijg je met een bezem niet of nauwelijks weg. En zeker niet van ene poreuze vloer. Dankzij de coating kan ik de vloer beter schoonmaken”, motiveert hij. Nies kan met de lampen bij pikkerij ook overschakelen naar rood licht. „In mijn andere stallen gebruik ik het rode licht nauwelijks. Met pikstenen, luzerne en één keer per dag strooien bied ik de hennen voldoende afleiding zodat er geen pikkerij optreedt. Op advies van zijn voerfabriek strooit hij geen tarwe maar een korrel waarin dezelfde nutriënten zitten als in het voer. „Mijn voerleverancier denkt dat hennen die veel tarwe oppikken anders minder voer zouden vreten en niet alle nutriënten binnen zouden krijgen.” De pikstenen vervangt hij drie of vier keer per ronde. Luzerne hangt hij in een netje. „Indien ik luzernebalen op de grond zet, pikken de hennen die binnen een week weg. Nu de balen in een netje hangen, vervang ik ze iedere drie à vier weken.” Nies houdt zijn hennen tot een leeftijd van 80 weken aan.

In zijn nieuw ingerichte stal hangen evenals in zijn andere stal vogelmijtvalletjes van Agrifirm. Iedere drie à vier meter hangt een valletje. Nies werkt met aanvullend mineraalvoeder Micon. „Mijn voervoorlichter, dierenarts en ik houden via de valletjes in de gaten hoe groot de vogelmijtpopulatie is in de stal. Indien de vogelmijtdruk toeneemt, mengt Agrifim één keer in de maand 0,2 procent Micon door het voer. Hierdoor vinden vogelmijten het bloed van de hennen minder lekker.” De afgelopen ronde paste Nies dit voor het eerst toe. „De vorige koppel hadden mijn hennen geen last van vogelmijten. Toen zaten er nauwelijks vogelmijten in de stal. Ook deze ronde zijn de vogelmijten beheersbaar. Al zijn ze niet helemaal weg”, benadrukt Nies. Op moment van schrijven zijn de hennen 77 weken oud. De vorige koppel liet Nies de aanwezigheid van vogelmijten ook door een farmaceut meten. „Ook de farmaceut kon geen vogelmijten vinden.”

Nies liet het volière systeem extra verstevigen zodat kippenvangers erop kunnen klimmen zonder dat er iets stuk gaat. In plaats van één klem zitten er op voorspraak van Nies twee klemmen waarmee het rooster vastzit.

Naast de vier inlaatventilatoren zitten er in de achterwand nog vier afzuigventilatoren die ook een capaciteit hebben van 80.000 kuub per uur. Voor nevelkoeling koos hij niet. „Indien nodig kan ik nog nevelkoeling om de vier gelijkdrukventilatoren laten maken.” De hennen in zijn andere stal doorstonden de extreem hete dagen in juli goed – toen de buitentemperatuur in Leveroy opliep tot 41 graden Celsius. „In de stal was het toen koeler als buiten. Ik had toen nauwelijks extra uitval en ook viel de teruggang in productie mee.” Zijn hennen waren destijds 29 weken oud. In zijn andere stal werkt Nies met onderdrukventilatie.

Bij de ventilatietoren hangt een hogeluchtdrukslang die Nies wil gebruiken om de ventilatoren na de ronde stofvrij te maken.

Nies koos voor mestbeluchting met een luchtmengkast als emissiereducerend systeem.

Onder de stellingen van het volièresysteem zitten mestschuiven evenals bij zijn andere stal. „De mestschuiven voorkomen dat de mest zich onder het volièresysteem ophoopt en de hennen grondeieren gaan leggen. Bovendien reduceert de mestschuiven de uitstoot van fijnstof.”

De overdekte uitloop. Aangezien Nies geen stuk aan de stal bouwde en zelfs terugging in ammoniakuitstoot door in plaats van 60 melkkoeien 10.324 hennen in de stal te houden, ontving hij snel de vergunning om de stal te mogen verbouwen.

In de stal hangt ook een dierweger. „Ik vind een automatisch dierweger veel betrouwbaarder dan met de hand wegen. Indien je met de hand weegt, weeg je selectief. Je pakt dan de hennen die je snel kunt krijgen. Dat zijn vaak de zwakkere hennen, want de sterke hennen zijn dan al lang weg.” Vooral de opstart van de koppel vindt Nies het belangrijk om het diergewicht in de gaten te houden, zodat hij kan zien of de hennen groeien volgens de groeicurve. „Indien de groei achterblijft neem ik zo snel mogelijk contact op met mijn dierenarts, hennen- en voerleverancier zodat we direct actie kunnen ondernemen door bijvoorbeeld extra toevoegingen aan het voer. Bij achterblijvende groei blijft ook de productie achter en dat wil ik graag voorkomen.”

Nies plaatste de mestband aan de voorzijde van de nieuwe stal. „Zo houd ik de achterzijde vrij voor de aanvoer van jonge hennen.” Hij leverde tien jaar lang pluimveemest aan BMC Moerdijk. Twee jaar geleden liep zijn tienjarige contract af en sindsdien levert hij de mest aan een mesthandelaar die zijn pluimveemest naar biovergistingsinstallaties brengt. „In de zomer was mijn mest droog genoeg. Dan lag het drogestofpercentage tussen de 55 en 60 procent. In de winter was mijn mest te nat en lag het drogestofpercentage tussen de 30 en 40 procent. Met de mestdroging via de luchtmengkast kreeg ik de mest niet droger. En investeren in een mestdroger was te duur. Ik moest ’s winters wel eens 18,50 euro per ton betalen met een toeslag van 12,50 euro. Hoewel ik slechts iedere twee maanden een vrachtwagen mest afleverde, waren die kosten veel te hoog.” Vanwege de te hoge kosten levert hij nu niet meer aan BMC Moerdijk. „BMC Moerdijk is een geweldig initiatief waar alle pluimveehouders van hebben geprofiteerd. Zonder BMC Moerdijk lagen de afvoertarieven van pluimveemest nu veel hoger. De pluimveehouders die geen lid waren van BMC Moerdijk hebben echter meer geprofiteerd van lagere mesttarieven dan de pluimveehouders die vanaf de start lid waren van BMC Moerdijk. Vleeskuikenmest is in de winter ook geschikt voor mestverbranding. Leghennenmest dat alleen belucht en niet gedroogd wordt, is in de winter te nat”, verklaart Nies.

Nies kocht een tweedehands inpakker. Aangezien beide stallen zo’n 30 meter van elkaar af staan, kocht hij een inpakker voor de relatief kleine stal.

Een installateur is tijdens het maken van de foto’s – op dinsdag 16 juni – de stalcomputer nog aan het inregelen.

Indien nodig kan Nies middelen aan het water toevoegen met een dosator.

Op de zuidkant van het staldak van zijn voormalig ligboxenstal liggen zonnepanelen waardoor Nies voor een groot gedeelte zelfvoorzienend is in stroomverbruik.

Zijn volièrestal uit 2005 staat een stuk verder dan zijn voormalig ligboxenstal. Daar tussenin staat de mestloods. Toen hij in 2004 startte met de bouw was hij aanvankelijk van plan om vrije uitloop hennen te houden in de stal. „De KAT-regels veranderden destijds waardoor ik geen vrije uitloop hennen tussen mijn koeien mocht laten lopen. De toeslag van 25 cent op de NOP-prijs maakte het houden van vrije uitloop hennen ook niet meer interessant”, blikt hij terug. De eerste jaren hield hij scharrelhennen in de stal en nu houdt hij de derde ronde één ster Beter Leven hennen in de stal.

Vorig jaar verbrede hij de overdekte uitlopen aan beide zijkanten van zijn bestaande leghennenstal van drie naar zes meter. De eisen van het twee sterren Beter Leven keurmerk schrijven namelijk voor dat tenminste 50 procent van de staloppervlakte een overdekte uitloop moet hebben. In september laat Nies uitloopschuiven maken zodat de hennen straks buiten in de wei kunnen scharrelen.

Ook plantte hij struiken aan waar de hennen straks kunnen schuilen tegen roofvogels. Dat is ook één van de eisen van het keurmerk en ook voor het Duitse kwaliteitssysteem KAT. Nies schakelt in zijn grootste stal straks in september op twee sterren Beter Leven. Hij wilde wel in beide stallen over op twee sterren Beter Leven maar daarvoor heeft hij met 13,5 hectare te weinig grond om zijn bedrijf liggen. „De meerprijs van zo’n één tot anderhalve cent ten opzicht van één ster Beter Leven maakt het twee sterren Beter Leven interessant.” De meerprijs is ook nodig omdat de uitval hoger is door toedoen van roofvogels en vossen. Nies is benieuwd hoe dat straks bij hem gaat. Zowel bij één als twee sterren Beter Leven mag hij 9 hennen per meter gebruiksoppervlakte opzetten.

Nies heeft nu zijn derde koppel één ster Beter Leven in zijn stal uit 2005 zitten. De eerste koppel had hij problemen met coli door tocht. Hij schakelde een klimaatspecialist in. Die ontdekte dat de worp van de lucht niet meer goed was. Zo ging de opgewarmde lucht via de nokventilatie de stal uit en kwam er koudere lucht – die ’s winters aanvoelt als tocht – bij de hennen. In samenspraak met zijn klimaatspecialist liet Nies kokers aan de nokventilatoren bouwen. De nokventilatoren zuigen nu geen warme lucht in de nok van de stal weg maar zuigen lucht zo’n twee meter van de grond op. Na deze aanpassingen werd het klimaat in de stal beter en kende hij nauwelijks nog coli problemen. „De uitval ligt nu op 0,1 procent per week. Dat is normaal bij deze leeftijd”, duidt Nies, wiens hennen op moment van schrijven 77 weken zijn.

In zijn bestaande stal heeft hij legnesten op twee niveaus. Bij witte hennen kan dit leiden tot een slechtere eikwaliteit. „Witte hennen hebben de neiging naar boven te gaan en willen het liefst (allemaal) in het bovenste nest hun eitje leggen. Daardoor kan het ’s morgens te druk worden in de bovenste legnesten waardoor er eieren stuk gaan of er breuken in eieren komen.” Bij bruine hennen heeft hij daar minder last van. „Straks in september ontvang ik bruine eieren omdat supermarkten graag bruine twee sterren Beter Leven eieren verkopen.” Bij bruine hennen heeft Nies in het begin meer grondeieren dan bij witte. „In het begin van de ronde loop ik dan vaker een controleronde door de stal om de grondeieren telkens weg te halen. Bij witte kippen heb je de tweede helft van de ronde meer grondeieren. Vooral als de strooisel laag te dik wordt. Nu zijn witte hennen 77 weken zijn, heeft hij wel 700 tot 800 grondeieren per dag. „Ik loop nu ’s morgen en ’s middags een controleronde in de stal en vind tijdens de tweede controleronde maar een paar grondeieren.” Het valt Nies ook op dat witte hennen zijn stal vuiler maken dan bruine. „Bij witte hennen is bij mij de mest plakkeriger. Indien er witte hennen in de stal hebben gezeten, duurt het schoonmaken van de stal langer.”

In 2005 investeerde Nies in een nieuwe inpakker. Straks heeft hij twee leeftijden hennen. „Qua diergezondheid is dat een nadeel, maar qua arbeidsspreiding is dat voor mij een voordeel. Ik doe alle werk alleen en wil ook graag alle werk alleen blijven doen. Stel dat ik twee stallen aan de top heb zitten, dan heb ik een arbeidspiek. Nu verwacht ik straks maximaal zes uur per dag nodig te hebben om de hennen te verzorgen.” Af en toe schakelt Nies hulp in van een ZZP-er. Nies heeft drie dochters en één zoon die geen van allen het bedrijf willen overnemen.

Nies heeft een eigen banner die hij af en toe gebruikt om het bedrijf wat te promoten om de consument te laten zien hoe hier de kippen worden gehouden.

Lees de reportage met het ondernemersverhaal van Hans Nies zaterdag 4 juli in de regionale agrarische vakbladen Stal & Akker, Vee & Gewas, Veldpost en Agraaf. Klik hier om een gratis proefnummer voor een van deze agrarische vakbladen aan te vragen en hier om abonnee te worden op één van deze vakbladen.

Tekst: Tom Schotman

Groeide op een vleeskuikenbedrijf in het Achterhoekse Vragender op. Schrijft sinds augustus 2013 voor Pluimveeweb.nl, vakblad Pluimveeweb, Pigbusiness.nl, vakblad Pig Business en de regionale agrarische vakbladen van Agrio.

Beeld: Susan Rexwinkel

Dossier(s)

Dit artikel is onderdeel van de volgende dossiers:

Nieuwbouw leghennenstal

Subcategorieën

Subcategorieën

Subcategorieën

Subcategorieën

Fotoserie: Beweegbare lichtstraat in sterstal

Tekst: Tom Schotman

Dossier(s)

Praat mee

Nieuwsbrief

Fotoserie: Beweegbare lichtstraat in sterstal

Tekst: Tom Schotman

Deel dit artikel

Dossier(s)

Praat mee

Nieuwsbrief