Column: Mijn favoriete dier

Het onderzoek bracht me bij de vraag waarom we een voorkeur voor een bepaalde diersoort hebben. De één is gek op honden en een ander gaat voor een exotisch reptiel. Een veelgehoorde uitspraak is dat baasjes op hun favoriete dier gaan lijken. Bij sommige mensen is dat zeker het geval. Mogelijk dat u ze in uw eigen omgeving ook kent…

Vijanden in de gaten houden

Ik ben voor mezelf te rade gegaan waarom de kip mijn ‘favo’ diersoort is. Ik ben al bijna 30 jaar werkzaam in de veehouderij en ben altijd al bovenmatig geïnteresseerd in kippen. Ik werkte voornamelijk als onderzoeker, en als erfbetreder bij Cobb. Door mijn werk als onderzoeker ben ik anders naar kippen gaan kijken; het bestuderen van de literatuur is belangrijk om alle ins en outs over kippen te weten te komen. Daarnaast moet ik de kippen zo nu en dan intensief bestuderen en soms zelfs individueel hun gedrag volgen. Via observaties proberen we te onderzoeken hoe de dieren zich gedragen. In combinatie met onderzoeksbehandelingen en literatuur proberen we dan vervolgens te achterhalen waarom de kippen bepaalde gedragingen laten zien.

Nog steeds leer ik dagelijks bij over deze fascinerende dieren. Persoonlijk vind ik dat ze altijd een beetje boos kijken, maar dat maakt ze niet minder interessant. Er zijn zoveel zaken aan kippen die me verwonderen. Kippen zijn bijvoorbeeld bifocaal, dit betekent dat een kip twee gele vlekken (fovea’s) in ieder oog heeft, waardoor ze tegelijk naar voren (voedsel) en naar boven (roofvogels) scherp kan kijken. Hoe prachtig is het dat je tijdens het eten ook vijanden in de gaten kunt houden. Een handige eigenschap in de natuur om de diersoort te laten overleven.

Jeugd op gemengd bedrijf

Terugkomend op de redenen voor mijn favo dier. Ik moet me daarvoor op het vlak van de psychologie begeven. Als je meer over jezelf wilt weten, moet je naar ervaringen tijdens je vroege jeugd kijken. Mijn roots liggen op een boerderij op de arme Veluwse zandgrond. Zoals iedere boer in die tijd, hadden we daar alle soorten dieren; als het maar een beetje geld opleverde. Specialisatie was duidelijk nog niet aan de orde. We hielden thuis melkkoeien, varkens (zeugen en vlees), kippen (ouderdieren), hond, katten, en ander (on)gedierte. In die omgeving heb ik hoogst waarschijnlijk mijn voorkeur voor de kip ontwikkeld. Een beetje vreemd eigenlijk, want koeien en varkens zijn eigenlijk veel leukere dieren voor een kind: die kijken namelijk veel liever! Kippen daarentegen kijken altijd heel streng en niet bepaald lief.

Eieren uithalen levensgevaarlijk

We hadden in die tijd namelijk 3.000 vleeskuikenouderdieren en ik moest met mijn broertje (jochies rond de 10 jaar) iedere dag, met de hand, de broedeieren uithalen. In mijn jeugd was ik daarom de meeste tijd in het kippenhok te vinden. We hadden een groot gezin, dan moet je natuurlijk ook gebruik maken van kinderarbeid. Dit klusje deden we altijd samen, zodat een van ons de ander kon beschermen (met een stuk hout of ander wapentuig). De hanen waren, in mijn beleving, ongeveer de helft van mijn lengte en vielen ons meestal laf in de rug aan. De hanen wogen tussen de 5 en 6 kilo met (in die tijd nog) levensgevaarlijke sporen, en ze sprongen zomaar op onze benen of onderrug. Voor minder loop je een trauma op... Het is logisch dat je je dan wilt verdedigen. Verder hadden we nog wel eens last van de agressie van broedse hennen. Gemeen in de handen pikken was maar het begin. Ik kan, zonder te overdrijven, stellen dat eieren uithalen als klein jochie, een levensgevaarlijk klusje was.

Psychologisch verklaar ik dan ook mijn favo dier juist vanuit mijn ángst voor dieren. De kip is de kleinste, en die heb ik er gewoon uitgepikt omdat ik die 'mogelijk wel kan hebben'. En, om eerlijk te zijn heb ik nooit spijt gehad van mijn keuze om voor kippen te gaan; ik hoop er nog jaren onderzoek naar te doen!