'Halve dosis enten is zonde van het geld'

De pluimveedierenarts gaf donderdag 3 oktober een presentatie tijdens de Pluimveerelatiedag van LTO/NOP en Pluimveehouderij in Veenendaal (UT). „Bij enten met een halve dosis duurt het langer voordat alle kuikens entstof binnen gekregen hebben. De geënte kuikens moeten de entstof dan overbrengen op hun broertjes en zusjes. Dan kan het gebeuren dat alle kuikens pas beschermd zijn tegen Gumboro of Infectieuze bronchitis (IB) wanneer ze slachtrijp zijn. Dat is veel te laat. Indien er een veldvirus binnenwaait, zijn de gevolgen enorm. Bovendien kan enten met een halve dosis leiden tot een rollende entreactie en secundaire complicaties zoals snotteren of dikke koppen. Ent met de volle dosis of ent niet”, raadt Van Mullem ten strengste aan.

Van Mullem is momenteel in dienst bij farmaceut MSD maar werkte vroeger als pluimveedierenarts. Daar zag hij entingen wel eens fout gaan. „Koppels waarbij niet alle kuikens entstof binnenkrijgen omdat niet alle kuikens kunnen drinken op het moment dat er entstof in de drinklijnen zit.” Ook nu komt hij regelmatig fouten tegen. „Vleeskuikenhouders met grote stallen die drinklijnen niet leeg laten lopen zodat deze niet volledig met entstof gevuld zijn. Of trager groeiers die wegrennen bij een IB-sprayenting. Je moet bij een sprayenting wel alle kuikens goed raken.”

Meet effect enting

„Meet het effect van een enting”, raadt hij pluimveehouders ten strengste aan. „Pas als je meet hoe een vaccin is aangeslagen, weet je hoe effectief een vaccinatiemethode en tijdstip zijn op een bedrijf. Pas het vaccineren aan de bedrijfssituatie aan. Het doel van vaccineren is immers zo snel mogelijk een zo goed mogelijke afweer induceren”.

De praktijk laat volgens Van Mullem ook zien dat deze zaken belangrijk zijn. „Vrijwel ieder jaar zijn er in Nederland weer Gumboro uitbraken terwijl iedereen zegt ‘goed’ te enten.” Hij raadt pluimveehouders aan om in overleg met hun dierenarts kritisch het vaccineren te evalueren en open te staan voor nieuwe technieken en vaccins.

Automatisering

Van Mullem verwondert zich erover dat weinig pluimveehouders heil zien in automatisering. MSD ontwikkelde een automatisch entapparaat om opfok leghennen of opfok vleeskuikenouderdieren te enten.

„Een entploeg is moe aan het eind van een dag en al helemaal aan het eind van de week. Een automatische entmachine maakt het werk nauwkeuriger en zorgt ervoor dat de dieren goed beschermd zijn tijdens de legperiode”, zegt Van Mullem. Aangezien het iets langzamer gaat dan met de hand kiest vrijwel geen enkele pluimveehouder in Nederland voor enten met de entmachine. „Zo goed mogelijk vaccineren zou het doel moeten zijn, niet zo snel mogelijk de entploeg van het erf hebben”, stelt de pluimveedierenarts.

Nieuwe generatie vaccins

Met zogeheten vector vaccins in ovo (in het ei) enten tegen Gumboro, NCD en Marek biedt vleeskuikens een goede bescherming tegen deze aandoeningen, stelt Van Mullem. Deze nieuwe vaccinatiemethode vraagt een extra investering, maar heeft zijn voordelen. Momenteel kiest nog slechts een beperkt deel van de Nederlandse vleeskuikenhouders hiervoor, maar enkele grote pluimveehouders vaccineren reeds op deze manier.

„Geen entreactie, ongestoorde groei; snelle start van de immuniteitsopbouw; minder vaccineren, meerdere ziekten in één prik en geen entdatum bepalen zijn grote voordelen van in ovo enten”, somt Van Mullem op. „Aangezien er bij in ovo vaccinatie geen stress is op de luchtwegen en de bursa, ontstaat ruimte voor aanvullende maatwerk vaccinaties op het bedrijf.”