Welk koelsysteem is het meest geschikt voor uw pluimveebedrijf?

De koelsystemen die zoal in de praktijk gebruikt worden zijn:

• Nevelkoeling (in en buiten de stal)
• Pad koeling
• Tunnelventilatie
• Sprinklers in de stal

Nevelkoeling (in en buiten de stal)

Nevelkoeling wordt als koelsysteem het meest toegepast in de praktijk. Er zijn twee soorten nevelkoelingen: het hoge druk nevelsysteem binnen in de stal en het lage druk systeem buiten de stal. Beide systemen werken in principe hetzelfde. Door middel van water wordt de warmte aan de lucht onttrokken waardoor de lucht afkoelt. Daarnaast heeft de nevel ook een verkoelend effect op de kuikens zelf.

Het hogedruk nevelsysteem wordt in de stal gemonteerd. Over de lengte van de stal loopt één roestvrij stalen-leiding met nozzles boven iedere inlaatventiel. Met 100 bar druk wordt rondom de ventielen een fijne nevel gecreëerd die de binnenkomende lucht zo`n 6-8 graden terug koelt. Hoe fijner de nevel, hoe groter het verkoelende effect. Dit systeem kan ook worden toegepast bij gelijkdruk ventilatie en recirculatie ventilatoren.

Voordelen

• Een voordeel van dit systeem is dat het ook gebruikt kan worden om de stal te bevochtigen in het begin van de ronde om de optimale relatieve vochtigheidsgraad(rv) te behalen. Daarnaast wordt het ook vaak ingezet om de stallen in te weken tijdens de schoonmaak.
• Het lage druk systeem oftewel buitenkoeling met behulp van nevel is een goedkoper en simpeler te installeren systeem dan de binnen variant. Doordat er met een lagere druk van zo`n 4 bar wordt gewerkt is de neveldruppel wel grover. Rondom de ventielen wordt een mist gecreëerd die de lucht buiten de stal afkoelt. Het effect van deze koeling op de binnenkomende lucht is zo`n 3 tot 5 graden.
• Door de grove nozzle en het werken met een lage druk is het systeem onderhoudsvriendelijk.

Nadeel

• Het nadeel van het buitennevelsysteem is het hoge waterverbruik ten opzichte van de binnenkoeling. Bovendien is de koelingseffectiviteit lager.

Belangrijk

• Door verkalking kunnen de kleine openingen in de nozzles makkelijk dicht gaan zitten. Controleer dus tijdig de werking van het systeem en vervang indien nodig de nozzles of reinig deze zodat ze open blijven.
• Houdt de relatieve vochtigheid van het klimaat in de stal goed in de gaten. Zorg voor een voldoende hoog ventilatiedebiet en voor voldoende luchtcirculatie.

Ervaringen van vleeskuikenhouder Frans Smolenaers uit Nederweert

Frans: “Ik ben zeer tevreden over mijn buitenkoeling. Ik heb deze onlangs geïnstalleerd en merk dat het aan de kant van de koeling zo`n 2 à 3 graden koeler is in de stal. De belangrijkste reden voor mij om te investeren in buitenkoeling in plaats van binnenkoeling was het kostenplaatje. Buitenkoeling is duidelijk goedkoper te realiseren maar het effect is daarentegen ook minder groot.

Padkoeling

Het systeem van Padkoeling werkt door middel van het verdampen van water in de warme buitenlucht. De buitenlucht wordt door een nat gehouden pakket van behandeld cellulose of plastic gezogen. De pakketten van plastic hebben een lagere koelcapaciteit dan de pakketten met behandeld cellulose.
Boven de pad hangt een buis die het water gelijkmatig verdeelt. Onderin wordt het water opgevangen en hergebruikt. De buitenlucht neemt het water op door verdamping en koelt daardoor zo`n 6-8 graden af.

Belangrijk

• RV waarde stal: Net als met verneveling brengt dit systeem extra vocht in de stal. Zorg voor een voldoende hoog ventilatiedebiet en voor voldoende luchtcirculatie.
• Zorg ervoor dat de stal luchtdicht is, hoe meer lucht er over de padkoeling gaat, des te groter is het koelende effect op de buitenlucht.
• Zorg ervoor dat de binnenkomende lucht eerst in een soort “voorruimte” terecht komt waarna het via de ventielen de stal in gaat. Op deze manier kun je de lucht mooier sturen met de stand van de ventielen en de onderdruk. Dit voorkomt ook dat het strooisel achter de pads te snel nat wordt.
• Controle op werkzaamheid voor de warmte periode begint!
• Maak een goede berekening voor de grootte van de padkoeling en de plaatsing.

Voordelen

• Effectief systeem dat gecontroleerd de binnenkomende lucht kan koelen.
• Geen directe verneveling van water in de stal, waardoor er minder kans is op natte plekken in de stal.

Nadelen

• Belangrijk om het waterniveau van de padcooling goed in de gaten te houden. Een te hoog waterniveau kan ervoor zorgen dat de kuikens vlak achter de pad cooling te koud zitten wat een risico vormt voor de gezondheid van de kuikens.
• Het systeem is duurder in aanschaf dan nevelkoeling.
• Het systeem is vorstgevoelig.

Ervaringen van vleeskuikenhouder Dirk Tuytelaers, Ravels:

Dirk: “Ik heb het padkoeling systeem nu een jaar of drie naar alle tevredenheid in gebruik. De afgelopen zomers heeft het systeem zich goed kunnen bewijzen. Zoals ik het nu ervaar koelt het systeem de staltemperatuur tot zeker 8 graden terug. Het grootste voordeel van het padkoeling systeem is dat de binnenkomende temperatuur sterk terug gekoeld kan worden zonder dat het vochtigheidsgehalte in de stal sterk oploopt.”

Tunnelventilatie

Tunnelventilatie wordt ingezet om een relatief hoge luchtsnelheid te creëren in de stal. Door ventielen in de kopgevel van de stal of in de voorste spantvakken wordt lucht van voor naar achter door de stal getrokken. Deze lucht wordt met een snelheid van wel drie meter per seconde over de kuikens getrokken waardoor een verkoelend effect ontstaat, ook wel “chilling” genoemd. De temperatuur in de stal zelf daalt niet maar de gevoelstemperatuur voor de kuikens neemt af met 2-4°C.

Voordelen

• Het systeem is ook relatief goedkoop omdat er alleen in ventielen en ventilatoren moet worden geïnvesteerd.
• Met dit systeem loopt de relatieve vochtigheid in de stal niet op, wat met nevelsystemen wel het geval is.

Nadelen

• Bij dit systeem is het van belang om tijdig te schakelen wanneer de buitentemperatuur daalt. Door de hoge luchtsnelheid ontstaat het risico dat het voor de kuikens voor in de stal te koud wordt. Bij snelle daling van de temperatuur is het raadzaam terug te schakelen op de traditionele ventilatieregeling.
• De binnentemperatuur kan bij extreem hoge temperaturen niet gekoeld worden. Het kan dan zijn dat het systeem onvoldoende effect heeft.

Ervaring pluimveehouder Hans van Berkel, Loon op Zand:

Hans: “Met behulp van tunnelventilatie kan ik met mijn bestaande ventilatiecapaciteit een aangenaam klimaat creëren voor de kuikens. Door een chilling effect te creëren kan ik mijn kuikens tot 30 graden buitentemperatuur vrij houden van hittestress. Als het warmer wordt dan schakel ik de binnenkoeling bij.”

Sprinklersysteem in de stal

Een minder voorkomend systeem maar zeker effectief op warme dagen is het sprinklersysteem. Door middel van sprinklers aan het plafond worden grove druppels water over de kuikens verdeelt. Het water heeft een sterk verkoelend effect omdat het de warmte direct uit de kuikens onttrekt. Het systeem draait niet continu maar op puls om te voorkomen dat het strooisel snel te vochtig wordt.

Voordelen

• Toepasbaar in stallen met een lagere ventilatie capaciteit.
• Zeer effectief omdat het de kuikens direct afkoelt.

Nadeel

• Strooisel wordt snel vochtig in de stal door de grove druppels. Het is belangrijk om dit niet in combinatie te doen met een hoog ventilatie debiet omdat het chilling effect zo te sterk en negatief kan zijn voor de kuikens.

Welk koelsysteem past bij uw stal?

Wilt u advies op maat over een geschikt koelsysteem voor uw stal? Neem dan contact op met een van onze pluimveeadviseurs.

Tips: Voorkom hittestress

Als een vleeskuiken hittestress heeft, dan kun je dit merken aan een verminderde activiteit. De dieren zitten met een open bek en de vleugels wijd. De ademhalingsfrequentie gaat omhoog als de temperatuur stijgt. Daarnaast stijgt de wateropname en daalt de voeropname.

Een kip heeft geen zweetklieren. Ze moet haar warmte dus op een andere manier kwijtraken. Dit kan via ademhaling of via afgifte van warmte via de huid door straling, luchtstroming of contact met bijvoorbeeld een koude vloer. Bij een hogere luchtsnelheid en koude lucht wordt er snelle warmte onttrokken aan het dier. Pas wel op voor tocht. Lichaamswarmte kwijtraken via een verhoogde ademhaling is moeilijker als de omgeving wam en vochtig is.

Lees onze tips om hittestress te voorkomen.