Gumboro: enttijdstipbepaling gewenst

Bij jonge kuikens kan een infectie met het Gumboro virus dodelijk verlopen, maar dit klassieke beeld zien we tegenwoordig minder. De nieuwe variant van het virus heeft andere verschijnselen, vertelde Robert Jan Molenaar op de studieavond van Poultry Vets (zie eerder artikel Pluimveeweb). Vaccinatie biedt goede bescherming tegen de ziekte, mits het vaccin op het juiste moment en de juiste manier wordt toegediend. Maar wat is het juiste moment?

Berekening enttijdstip

Nederlands kuikens komen uit het ei met antistoffen tegen Gumboro. De hoeveelheid antistoffen vanuit het ei hangt af van het moederdierenkoppel (o.a. het vaccinatieschema in de opfok). De hoeveelheid antistoffen neemt geleidelijk af als het kuiken ouder wordt. Deze daling gaat sneller bij reguliere kuikens dan bij traaggroeiende kuikens. Zie schematische weergave verloop antistoffen Gumboro.

Als we het niveau van de antistoffen weten, kunnen we met behulp van een rekenmethode een enttijdstipbepaling doen. Dit geeft aan wanneer de antistoffen zodanig gedaald zijn, dat er geënt kan worden. Het enttijdstip hangt bovendien af van het type vaccin. Vaccins worden van oudsher ingedeeld in mild, intermediair en heet.

Resultaten

Met behulp van de rekenmethode (de Deventer methode) hebben we bij reguliere en traaggroeiende vleeskuikens enttijdstipbepalingen uitgevoerd, de resultaten staan in onderstaande tabel.

Opvallend is de grote spreiding in resultaten en het verschil tussen de reguliere vleeskuikens en de traaggroeiende. De grote spreiding van 10 dagen(!) bij de reguliere kuikens kan verklaard worden doordat een deel van de moederdieren een injectie enting heeft gehad met een geïnactiveerd Gumboro vaccin, waardoor deze hogere antistoffen hebben. Bij Hubbard gebeurt dat standaard, vandaar dat de spreiding bij de traaggroeiende kuikens minder groot is, echter een week spreiding is nog heel veel. Waar voorheen werd gezegd op 14 of 21 dagen Gumboro te enten, sla je nu de plank mis.

Een dag te vroeg tot 3 dagen te laat vaccineren levert zonder hoge velddruk veelal geen problemen op. Ben je eerder dan slaat je vaccinatie geheel niet aan en zijn je kuikens tot einde van de ronde onbeschermd. Vaccineer je later dan heb je kans op een doorbraak voordat het effect van vaccinatie verwacht kan worden. Ent je reguliere kuikens op dag 18 dan ben je volgens deze data bij een kwart van de koppels te vroeg.

Het effect van vaccinatie kan eenvoudig gemeten worden aan het einde van de ronde door de bloedmonsters op Gumboro te laten controleren. De hoogte van de antistoffen of het ontbreken van antistoffen zegt wat over de effectiviteit van de vaccinatie en of er mogelijk sprake is van een veldinfectie. In geval van verschijnselen van Gumboro kunnen secties in combinatie met PCR de diagnose bevestigen.

Vaccinkeuze

Er zijn verschillende factoren van invloed op de keuze van een Gumboro vaccin. Alle in Nederland geregistreerde vaccins hebben bescherming tegen het hoogvirulente Gumboro veldvirus. Verschillen tussen de levende entstoffen die via het drinkwater gegeven worden zijn:

a. de doorbraaktiter (en dus het moment van vaccineren),

b. de lokale bescherming in de bursa,

c. de duur tot volledige immuniteit,

d. de spreiding in het koppel na vaccinatie.

Daarnaast zijn er ook vaccins die al op de broederij gegeven kunnen worden, in het ei of na uitkomst. Dit zijn de recombinante vaccins, waar een stukje van het DNA van Gumboro verwerkt zit in het Marek vaccin. Groot voordeel hiervan is dat er geen levend virus aanwezig is, en daardoor geen entreactie. Nadeel is de langere tijd voordat de weerstand volledig is.

Relatief nieuw is het immuuncomplex gebonden vaccin, wél een levend Gumboro virus maar gebonden zodat individuele toediening al in het ei of op de broederij uitgevoerd kan worden. Het immuuncomplex verdwijnt zodra de antistoffen in het kuiken wegvallen, zodat elk dier op zijn individuele enttijdstip gevaccineerd wordt. De vaccinstam die hiervoor gebruikt wordt is een relatief hete stam.

Conclusie

Door de grote spreiding in maternale immuniteit bij vleeskuikens zit er meer dan een week verschil tussen enttijdstipbepalingen bij kuikens. Het is onmogelijk om op bedrijven een vast entschema te maken met daarop hét moment waarop Gumboro gevaccineerd kan worden.

Als je wilt vaccineren tegen Gumboro zorg dan dat je dit op het juiste moment doet met behulp van een enttijdstipbepaling.