Teelt eiwitgewassen Nederland toegenomen

De teelt van eiwithoudende gewassen heeft de afgelopen jaren een nieuwe impuls gekregen nu Europa het doel gesteld heeft minder afhankelijk te zijn van invoer eiwithoudende gewassen als soja. Op dit moment is Europa voor 75 procent afhankelijk van deze invoer en dat moet in de komende jaren veranderen. Naar verwachting zal in de nabije toekomst de beschikbaarheid van eiwitrijke gewassen als soja onder druk komen te staan door de toenemende vraag uit landen als China en India. Eiwithoudende gewassen worden geteeld voor menselijke consumptie, als diervoeder of als groenbemester. In de varkenshouderij neemt de belangstelling ook toe om onder meer soja te vervangen met Europees en liefst Nederlandse geteeld eiwit.

Gewassen als luzerne, sojabonen, (niet-bittere) lupinen, veldbonen en voedererwten maken ongeveer 0,5 procent uit van het totale landbouwareaal. Van de eiwitgewassen is luzerne veruit het belangrijkste. In 2018 besloeg het areaal 7,6 duizend hectare, nog geen procent meer dan in 2017, toen het areaal in een jaar tijd juist met 100 hectare was afgenomen. In 2018 werd luzerne op 1060 landbouwbedrijven geteeld, 60 bedrijven meer dan het jaar ervoor. Luzerne wordt wereldwijd verbouwd als veevoer en als groenbemester.

Meer sojabonen en veldbonen

De arealen veld- en sojabonen en lupine werden in 2018 opnieuw groter. De oppervlakte veldbonen was in 2018 met 140 hectare gegroeid naar 710 hectare, een toename van 19,3 procent in een jaar. Het areaal sojabonen groeide van 450 hectare in 2017 naar 540 hectare in 2018 (17,4 procent). Het areaal lupine nam in een jaar tijd met 5 procent in omvang toe, terwijl de oppervlakte verwten juist kromp (-5,8 procent).

Sojabonen en lupinebonen worden vooral geteeld als grondstof voor diervoeders, maar ook voor menselijke consumptie. Zo wordt lupine gebruikt als grondstof voor vleesvervangers. Veldbonen en voedererwten worden geteeld als voedergewassen.

Bescheiden areaal EU-soja

In 2018 bedroeg het areaal sojabonen in de Europese Unie 901 duizend hectare. In vergelijking met de grote soja-producerende landen is dit bescheiden. In 2016 waren de grootste arealen sojabonen te vinden in de Verenigde Staten met 33,5 miljoen hectare, in Brazilië met 33,2 miljoen hectare en in Argentinië met 19,5 miljoen hectare.

De meeste EU-lidstaten hebben momenteel nog een bescheiden areaal. In Italië werd met 258,9 duizend hectare het grootste areaal sojabonen geteeld, gevolgd door Servië (196,5 duizend hectare) en Roemenië (172,8 duizend hectare).

Meer belangstelling voor eiwitgewassen

De teelt van eiwitgewassen staat de laatste jaren in de belangstelling. De lidstaten van de Europese Unie zijn voor ongeveer drie kwart van hun behoefte aan plantaardige eiwitten afhankelijk van invoer. Naar verwachting zal in de nabije toekomst de beschikbaarheid van eiwitrijke gewassen als soja onder druk komen te staan door de toenemende vraag uit landen als China en India. Door de EU zijn er daarom initiatieven genomen om de afhankelijkheid van ingevoerde soja te verkleinen door zelf meer eiwitrijke gewassen te gaan verbouwen.

Eiwitbehoefte van eigen grond

In Nederland worden al enige jaren proeven genomen met het verbouwen van eiwitrijke gewassen als sojabonen en lupinen. De Commissie Grondgebondenheid van LTO en NZO adviseert melkveebedrijven om in 2025 minimaal 65 procent van de eiwitbehoefte van eigen grond of van grond uit de buurt te halen. Dit streven sluit wat betreft de regionale schaal aan bij de visie ‘Landbouw, natuur en voedsel: waardevol en verbonden’ van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Voor het verbouwen van sojabonen wordt in de Green Deal ‘Soja in Nederland’, waarin Groningen, Friesland en Drenthe partijen zijn, gestreefd naar een areaal van 10 duizend hectare. Zeeland ondersteunt een praktijkproef voor sojateelt en Noord-Brabant gaat op korte termijn de teelt van sojabonen stimuleren.