Column: Wat wacht ons?

Ja, wat zal 2019 voor eenieder van ons in petto hebben; de clichévraag. Vorig jaar had ik in mijn eindejaarscolumn het fipronil-debacle als hot item en hoe de getroffen bedrijven de kerstdagen in zouden gaan. Ik had toen toch echt niet gedacht dat er nu - een jaar later - nog steeds 37 bedrijven geheel of gedeeltelijk geblokkeerd zouden zijn. Inmiddels hebben een heleboel mensen er iets over geroepen en zijn er verantwoordelijkheden die afgeschoven worden, maar veel gedupeerden zijn financieel nog niets verder en zitten nog steeds in het ongewisse.

Wijsheid in de kan

We kunnen onze wensen hebben voor het nieuwe jaar, beloften uitspreken over wat allemaal beter of anders zou moeten en prognoses maken, maar vooralsnog zit een boel wijsheid nog steeds in de kan. Eén van die wijsheden zou kunnen zijn dat heel wijze mannen bedacht hadden dat de afzet van 1 ster Beter Leven en Nieuwe Standaard Kip-vleeskuikens tot in de hemel zou doorgroeien. In 2017 begon het zich al af te tekenen en vorig jaar werd erg duidelijk dat de consument en andere gebruikers hier heel anders over dachten. Veel vleeskuikenhouders zijn hier de dupe van geworden omdat ze hierop geïnvesteerd hadden en omdat contracten niet verlengd werden. Ook bij menig vermeerderaar zijn afspraken opgezegd of niet verlengd; ik kan erover meepraten. Wat gaat dat in 2019 brengen? Wie het weet, wie de markt kent, wie denkt dat hij het gedrag van de consumenten en andere gebruikers kent of kan beïnvloeden, en wie niet hoeft af te wachten of consumenten ook doen wat ze roepen of dat ze eerst in de portemonnee kijken, die kan veel geld verdienen.

De weg kwijt

Wat gaat er in de legsector gebeuren? Daar is het eigenlijk precies andersom. Standaard Scharrelkippen zijn het aangeschoten wild, zonder ster of Freiland-predicaat wordt het een steeds moeilijker verhaal. De markt is hier volgens mij - met name afgelopen jaar - helemaal de weg kwijt. Waarom wordt het ‘scharrelei’ nu niet een gewoon geaccepteerd volwaardig product dat volledig voldoet aan alle IKB-basisnormen van deze tijd; en als het gaat om sterren, uitloop of biologisch zouden deze systemen van toegevoegde waarde moeten zijn. Toch begint het er steeds meer op te lijken dat - door invloed van dierenactivisten - alles wat minder is dan 1 ster, met name door de retail als een devaluatie beschouwd wordt. Of de consument echt weet wat het allemaal inhoudt en wat de verschillen zijn; ik geloof er niets van. Ik vind sowieso dat kippen die in deze tijd van het jaar buiten zijn, spelen met vuur. We verzinnen van alles om de hygiëne hoog in het vaandel te laten staan en we worden zelfs ‘roomser dan de paus’; zeker gezien de discussie omtrent het wel/niet ‘verplicht douchen’.

Kleppen open

Maar als het om geld gaat, dan is er in één keer veel meer mogelijk. Als ik zie in welke bochten we ons dan wringen om de Freiland-toeslag maar te behouden het hele jaar rond. Dan is risico ineens niet meer zo belangrijk; we zetten gewoon de kleppen open zodat alles erin en eruit kan. Of de dieren nu op het gras lopen of in de blubber, of er nu ongedierte de stal ingaat of niet, of er nu vogels, roofvogels, ganzen of weet ik wat allemaal eveneens in de uitloop hebben rondgestruind en gescheten. Coli, salmonella of vogelgriep, het maakt ons niet uit want het moet en het zal naar buiten. Pas als het kwaad is geschied, gaan de kleppen dicht en mogen ze nog 16 weken binnenblijven alvorens de toeslag op uitloop verdwijnt. Dat betekent 16 weken ‘Freiland-eieren’ verkopen die eigenlijk gewoon scharrelei zijn of 1 ster hebben.

Poppenkast

Ik begrijp donders goed de belangen van de bedrijven die geïnvesteerd hebben in Freiland, maar ik vind het niet reëel tegenover de reguliere scharrelbedrijven en ook niet tegenover de consument. Nog los van het feit dat uitloop sowieso een verhoogd risico met zich meebrengt, hoop ik dat we ophouden met de poppenkast en gewoon in Europees verband - want iedereen heeft er belang bij - een goede regeling bedenken zodat in ieder geval tijdens de hoogste risicomaanden de kleppen verplicht dicht blijven. Dat de eieren niet als dusdanig verkocht mogen worden; dit geeft mijns inziens volledig het recht dat in de maanden dat dit wel kan de toeslag dusdanig aangepast wordt dat over het hele jaar de meerkosten betaald worden. Dit is eerlijk en rechtvaardig tegenover iedereen en we beperken het risico op uitbraak van ziekten. Ik vraag mij al heel lang af waarom we dit niet voor elkaar kunnen krijgen.

Geen troeteldier

Het nieuwe jaar is begonnen en de dierenactivisten hebben hun visitekaartje afgegeven. De organisaties Varkens in Nood en Animal Rights hebben het podium gezocht en gekregen. Het lijkt wel of ook steeds meer geaccepteerd wordt dat ze verboden mogen negeren en filmen of foto’s maken van wat in hun visie dierenleed is. Ik vind dat we dierenleed dat we kunnen voorkomen, ook daadwerkelijk moeten voorkomen. Maar laten we eerst maar eens in beeld brengen wat nu eigenlijk dierenleed is en waar het precies begint. Als we het aan een poot oppakken en na maximaal 5 minuten in een krat duwen al een vorm van dierenleed noemen - wat Animal Rights doet - dan is het einde zoek. Vooropgesteld dat iets altijd beter kan en dat er zo hier en daar altijd wel een knoeier is - aanpakken die lui; geen probleem. Vooropgesteld dat we een beetje stress bij dieren nooit kunnen voorkomen - ze willen nu eenmaal niet wat wij willen. Vooropgesteld dat een kip nu eenmaal geen troeteldier is waar we er maar één van hebben maar een gebruiksdier. Vooropgesteld dat als we nu eenmaal willen blijven boeren, de kosten ook in de gaten moeten worden gehouden. Vooropgesteld dat als we ons op de een of andere wijze niet houden aan de regels of normen, we ongenadig gestraft worden dus daar geen belang bij hebben.

Naar de klote

Als je dit alles bij elkaar optelt en je kunt op jouw site - zoals Animal Rights doet - niets anders adviseren dan maar op te houden met het eten van vlees en het eten van eieren om dit zogenaamde dierenleed te stoppen, dan ben je blind. Dan wil je de realiteit niet onder ogen zien en doe je niet anders dan proberen een hele tak van veehouderij in een kwaad daglicht te stellen en naar de klote te helpen. Zelfs nu minister Schouten inziet dat ze maatregelen moet nemen om deze zelfde bedrijfstak - die als een van de meest hoogstaande in de wereld wordt beschouwd - te behouden voor de toekomst om de bevolking van voedsel te kunnen blijven voorzien. Waar ben je dan mee bezig???