Vroege voeding; hype of noodzaak?

In samenwerking met Wageningen University en Research voert innovatiemanager Maarten Hollemans een meerjarig project uit over vroege voeding. Onlangs is een wetenschappelijke publicatie uitgegeven over de effecten van vroege voeding en transport op vleeskuikens. Maarten vertelt u graag meer over zijn onderzoek, de conclusies die hieruit getrokken kunnen worden en het vervolgonderzoek.

Aanleiding

Vroege voeding is in de sector snel populair geworden, vertelt Maarten Hollemans. Er werd veel onderzoek naar gedaan, maar dat onderzoek werd voornamelijk uitgevoerd in het jonge leven van het kuiken. Het onderzoek was niet gericht op de effecten in het latere leven van het kuiken, zoals de ontwikkeling van het immuunsysteem. Verschillende systemen kwamen op de markt waarbij de kuikens in de stal uitkwamen of op de broederij water en voer verstrek kregen. Het was dus tijd voor een uitgebreid onderzoek waarmee we de verschillen willen aantonen tussen vroege en late voeding en inzicht krijgen in de effecten op langere termijn.

Proefopzet

Maarten: We hebben een proef gedaan waarbij we kuikens meteen na uitkomst voer verstrekten pas na 72 uur. We keken tijdens deze proef op dag 4, 10 en 14 naar de microscopische structuur van de darmen van de kuikens. We zagen dat de darmvilli bij de vroeg gevoerde kuikens op dag 4, twee keer zo breed waren dan bij de late voeding kuikens. Dat is een groot verschil en zorgt voor een groter absorptieoppervlak van de darm. Maar op dag 10 en dag 14 zagen we geen verschil meer tussen de twee groepen kuikens. De kuikens waren dus snel hersteld.

Darmintegriteit

De darm moet in staat zijn om de aangeboden nutriten te absorberen, maar dient tegelijkertijd te beschermen tegen ongewenste opname van bijvoorbeeld de darmbacteri. Dat wordt onder andere gereguleerd door tight junctions. Dat zijn eiwitcomplexen tussen darmcellen die je het beste als een zeef kan zien. De grootte van de openingen in de zeef wordt continu aangepast door onder andere cytokines en hormonen. Wanneer de darm ontstoken is, kan een overmatige lekkage ontstaan met als gevolg dat bacteri, maar ook toxines, de bloedsomloop in komen. We wilden onderzoeken of dit ook het geval is bij laat gevoerde kuikens. Daarom hebben we de darmintegriteit van deze dieren gemeten. Om de darmintegriteit te kunnen meten, hebben we een zogenaamde marker opgelost in water en aan de dieren gegeven. Deze marker kan gemakkelijk door de darmwand heen het bloed in lekken wanneer de darm beschadigd is. Na twee uur meten we hoeveel marker er in het bloed zit. Dat is een maat voor de mate van lekkage.
We vonden dat op dag vier (na 72 uur voeronthouding) iets minder lekkage aanwezig was in de darm bij de vroeg gevoerde kuikens. Dit kleine verschil was echter niet meer aanwezig bij de kuikens die we op dag tien onderzochten. Ook konden we geen darmschade vinden tijdens microscopisch onderzoek op dag vier.

Verhongeringseffect

Op basis van verder onderzoek kregen we het beeld dat de lichte verlaging in darmpermeabiliteit in de laat gevoerde kuikens zeer waarschijnlijk het gevolg was van de afwezigheid van voeding in de darm. Het is dus geen schade of ontsteking.
Uit onderzoek bij kippen, maar ook vele andere diersoorten, is aangetoond dat de tight junctions grotere moleculen gaan doorlaten bij honger, legt Maarten uit. Dat is een strategie om wat nog in de darm aanwezig is, op te nemen. Daarbij ontstaat geen tot nauwelijks schade aan de darm. Ook wordt het darmepitheel ongeveer iedere drie dagen geheel vernieuwd, dus is eventuele schade heel snel hersteld.

200 gram verschil in gewicht

Uit het onderzoek blijkt verder dat er op dag 15 ongeveer 200 gram verschil zit in lichaamsgewicht tussen de vroeg en laat gevoerde kuikens. Dat is voor een vleeskuikenhouder een enorm verschil. Maar 72 uur voeronthouding is niet erg praktijkrelevant. Een laat gevoerd koppel kuikens zit gemiddeld 20 tot 40 uur zonder voer. Daarom hebben we ook een proef gedaan met kuikens die pas na 36 uur voor het eerst voer op konden nemen. Het verschil in lichaamsgewicht was op 35 dagen nog maar 30 tot 50 gram.

Vroege voeding heeft dus geen zin?

We zien een kleine achterstand in de darmontwikkeling bij kuikens die later gevoerd worden, maar deze achterstand maken ze heel snel weer goed. Daarnaast is het verschil in lichaamsgewicht op het einde van de ronde niet echt groot. Maar dit is naar mijn mening nog wel relevant voor een vleeskuikenhouder. Verder helpt vroege voeding om kuikens in de eerste dagen na uitkomst een betere start te geven, dus ik vind dat vroege voeding wel zin heeft.

Samenwerking met Wageningen Universiteit

Door de nauwe samenwerking tussen Wageningen Universiteit en Coppens Diervoeding kunnen we conclusies uit proeven snel toepassen in de praktijk. Die proeven staan soms best ver van de praktijk af, maar vormen een fundamentele van basis voor de projecten voor het innovatieteam, en de keuzes die we daarna maken in advies en assortiment. Daardoor werken we aan bewezen producten en diensten voor onze klanten.

Lees meer over dit onderwerp:
https://www.pluimveeweb.nl/partners/coppens/nieuws/direct-voer-positief-voor-resultaten/
https://www.pluimveeweb.nl/partners/coppens/nieuws/belang-vroege-voeding-vleeskuikens/