Fotoserie: Lucht rond het eitje met X-Treck

Victor van Wagenberg als productmanager van begin af aan betrokken geweest bij de ontwikkeling van on farm hatching

Vencomatic Group geldt als dé pionier van het in de stal laten uitkomen van de kuikens. Dit pionierswerk resulteerde uiteindelijk in het X-Treck-systeem. Victor van Wagenberg is als productmanager van begin af aan betrokken geweest bij de ontwikkeling van dit complete en uitontwikkelde on farm hatching-systeem.

Victor van Wagenberg deed Landbouw Techniek aan Wageningen University & Research en begon 12 jaar geleden bij Vencomatic Group toen daar ook gestart werd met on farm hatching.Eieren uitbroeden in de stal en niet bij de broederij; dat vonden we toen best spannend. Je ziet namelijk alleen maar een ei en je moet er dan maar op vertrouwen dat er na een dag een kuiken uitkomt. Maar we geloofden erin en dat leidde in 2006 tot het Patio-systeem. Het Patio-systeem hebben we doorontwikkeld en vier jaar geleden ontstond zo de X-Treck waarmee het uitkomen in de stal ook kan in grondstallen.

Cruciale eerste plek

Net zoals het Patio-systeem maakt X-Treck gebruik van kunststof leefbanden met daarop strooisel: de in-cradle. Van Wagenberg: De in-cradle is cruciaal want het is de eerste plek waar de kuikens terechtkomen na het uitkomen. Het uitkomen is voor een kuiken een uitputtingsslag. Eenmaal uitgekomen zijn ze nog helemaal nat en ze moeten snel kunnen opdrogen om niet onderkoeld te raken. En dat kan prima want de in-cradle is warm omdat deze dunne band in de lucht hangt en dus de luchttemperatuur aanneemt. Zo droogt het kuiken snel op in 35 graden Celsius, en dat is een stuk warmer dan de betonvloer die soms maar 25 graden is. Dat is meteen de verklaring waarom uitkomen op een betonvloer minder goed werkt dan op een in-cradle. Laten uitkomen op een betonvloer met strooisel zie ik daarom als een tussenfase; zo zijn wij ook ooit begonnen, een mooie manier om on farm hatching te proberen en er wat mee te experimenteren. Maar je moet er als pluimveehouder niet in blijven hangen want je wordt er op de lange termijn niet blij van. Ook omdat het veel meer werk is; daar kom ik dadelijk nog op terug.

Goede zorg voor elk stadium

Van Wagenberg benadrukt dat je er niet bent als je alleen maar goed zorgt voor het net uitgekomen kuiken: Ik onderscheid drie kuikenstadia: in het ei, net uitgekomen nog niet opgedroogd, en opgedroogd op de grond. Het is de kunst om voor elk stadium goed te zorgen en dat kan met X-Treck. Voor eieren die nog niet zijn uitgekomen, moet het niet te koud maar zeker ook niet te warm zijn. De ei-temperatuur laat zich het beste beheersen als er rond het ei alleen maar lucht zit. Met zo veel mogelijk lucht rond het eitje, kan het comfort van de kuikens in alle eieren het beste gestuurd worden. Je hoeft dan alleen nog maar te zorgen voor de juiste luchttemperatuur.

Juiste temperatuurbalans

Voor zo veel mogelijk lucht rond de eieren blijven ze daarom op de lade uit de voorbroedfase liggen. Het ei ligt op enkele nopjes en zo zijn er zo min mogelijk aanraakpunten. Bij andere on farm hatching-systemen liggen de eieren vaak voor 30-40 procent van hun oppervlak in dik strooisel of in een kartonnen tray. Dat gaat als een soort matras werken waarlangs het ei geen warmte kwijt kan, en dan wordt het lastig om de juiste temperatuurbalans voor het ei te creen. Een ei produceert zelf warmte en op zon matras kan het snel te warm worden. Als je dan gaat koelen, wordt het weer te koud voor de kuikens die net uit het ei zijn gekropen. In de praktijk zoekt men in zon situatie naar een compromis. Maar een compromis is nog steeds te warm voor het ei en te koud voor de kuikens; ook als deze al zijn opgedroogd. Eigenlijk zet je dan de uitgekomen kuikens te koud omdat je wilt dat hun broertjes en zusjes ook uitkomen.

Zo min mogelijk werk

Weer andere on farm hatching-systemen gebruiken kartonnen doosjes. Die doosjes vormen ook een matras zodat ook hier het handhaven van de juiste temperatuurbalans moeilijk wordt. Maar die doosjes hebben n een nadeel: het is gewoon erg arbeidsintensief. Zo moeten na afloop soms wel duizend doosjes verzameld worden; en dat in stallen waar het 35 graden is. In systemen zonder doosjes moeten de eierschalen en de niet-uitgekomen eieren verzameld worden; deze mogen immers niet met de mest afgevoerd worden maar moeten naar Rendac. Als het zo warm is, moet je eigenlijk zorgen voor zo min mogelijk arbeid. Daarom faciliteren wij het inbrengen van de eieren en uithalen van de eierschalen. Een belangrijke gedachte achter X-Treck is namelijk ook zorgen voor minder werk, juist in de periode waar de pluimveerhouder al heel druk is met kuikens laden, mest eruit halen, schoonmaken, desinfecteren, stal weer opwarmen en nieuw strooisel aanbrengen; en dat voor meerdere stallen. In tegenstelling tot andere systemen met bijvoorbeeld de broedeieren in het strooisel, zorgt ons systeem ook voor het automatisch invoeren van de eieren en het weer automatisch uitvoeren van de schalen.

Oplierbaar

Bij dit alles is een zo kort mogelijke leegstand en opwarmtijd natuurlijk erg belangrijk. Hier heeft de X-Treck ook een uniek kenmerk: de X-Treck is namelijk oplierbaar. Na het inbrengen van de eieren kun je het hele systeem omhoog lieren zodat de eieren in de hogere warme luchtlaag hangen. De vloer hoeft dan nog niet volledig opgewarmd te zijn, en zelfs het inbrengen van houtkrullen zou kunnen gebeuren nadat de eieren in de stal zijn geschoven. Hierdoor worden de leegstand en opwarmtijd tot een minimum beperkt. Al deze voordelen bij elkaar opgeteld durf ik als productmanager die vanaf het eerste uur heeft meegewerkt aan de ontwikkeling van X-Treck, te zeggen dat dit het meeste complete en volwassen on farm hatching-systeem is.