10 jarig jubileum: Beter Leven Keurmerk en Volwaard

Het Beter Leven Keurmerk én het Volwaard scharrelkuiken vieren dit jaar hun 10-jarig jubileum. In een dubbelinterview blikken we terug op de unieke samenwerking tussen Marijke de Jong van de Dierenbescherming en Ad Kemps van Coppens Diervoeding, over het ontstaan van het Volwaard concept én het Beter Leven Keurmerk en de hobbels die genomen moesten worden, voordat deze een succes werden.

Hoe is de samenwerking ontstaan?

Marijke de Jong: Begin 1999 zei Minister Brinkhorst dat naar aanleiding van de varkenspest niet alleen de varkenssector, maar ook de pluimveesector moest reconstrueren. De werkgroep reconstructie Pluimveehouderij werd daarom opgericht. In deze werkgroep zat ik namens De Dierenbescherming en Ad namens Coppens Diervoeding. Geconstateerd werd dat vleeskuikens erg hard groeiden en dat dit zorgde voor gezondheids- en welzijnsproblemen. Ad Kemps: Op basis van de conclusies uit het rapport van deze werkgroep stelde het Ministerie een subsidie ter beschikking voor drie jaar onderzoek door Wageningen Universiteit om te zoeken naar een langzamer groeiend vleeskuikenras en een bijpassend huisvestingsconcept.

Jullie zagen wel kansen in dit onderzoeksproject?

Marijke: De Dierenbescherming en Coppens durfden de uitdaging wel aan om dit onderzoeksproject aan te gaan. In het onderzoek werden verschillende rassen vleeskuikens vergeleken op allerlei welzijnsparameters en werden smaaktesten gedaan. Daaromheen werd een huisvestingssysteem ontworpen dat tussen gangbaar en biologisch in zou liggen. Ad: We hebben ook bekeken hoe we dit nieuwe concept uit konden leggen aan de consument en hielden rekening met het feit dat consumenten daglicht, de mogelijkheid om naar buiten te kunnen gaan en ruimte belangrijk vinden voor kuikens. Daarom is onder andere gekozen voor een overdekte uitloop. Bovendien is het kostprijsverschil tussen de biologische en gangbare houderij heel groot. We zagen zeker kansen in het grote gat in de schappen van de supermarkt tussen de biologische-en gangbare vleeskuikenhouderij.

Was toen het Volwaardconcept geboren?

Ad: In 2003 was het onderzoeksproject afgerond en hadden we een concept met een ras en een stal. We zijn toen in gesprek gegaan met diverse partijen zoals de ZLTO, slachterijen en supermarktketens. Voorheen bleven de deuren bij supermarktketens vaak gesloten, maar doordat de Dierenbescherming geen commercieel, maar een maatschappelijk belang had, kwamen we wel in gesprek. Toen werden bruggen geslagen met de supermarktketens de overheid.

Wanneer werden de eerste Volwaard kuikens geleverd?

Marijke: We hebben eerst met vier supermarktketens concrete criteria voor het concept opgesteld. Toen is een pilot van start gegaan met zes vleeskuikenhouders die met kleine stalletjes wilden starten. De planning was lastig omdat de slachterij twee keer per week wilden slachten. Wij hadden veel respect voor deze vleeskuikenhouders, omdat ze door de rest van de sector met de nek werden aangekeken. Jullie zijn helemaal gek en Straks moeten wij ook allemaal omschakelen. waren veelgehoorde uitspraken. Toch was deze groep pluimveehouders vanaf het eerste uur erg enthousiast. Ze vonden het scharrelconcept plezierig werken en dachten actief mee in de ontwikkeling en promotie van het Volwaardkuiken. In 2007 lagen de eerste scharrelkuikens van het merk Volwaard in de schappen en werd er een pilot houden met het Beter Leven Keurmerk dat tegelijkertijd door de Dierenbescherming was ontwikkeld.

Hoe is het Beter Leven Keurmerk ontstaan?

Marijke: In deze tijd ging de Dierenbescherming nadenken over welke vleeskuikenhouderij diervriendelijker is en hoe dat het beste gecommuniceerd kon worden met de consument. We dachten aan het invoeren van een keurmerk met een logo. Dat ging echter niet zomaar. In onze eigen organisatie hebben we hier flinke debatten over gevoerd. De supermarkten zouden het Volwaard concept n jaar in de schappen leggen. Besloten werd om in dit jaar ook een pilot te draaien met het Beter Leven Keurmerk.

Niet zonder slag of stoot?

Zonder Ad had Volwaard en wellicht het Beter Leven Keurmerk niet bestaan, vertelt Marijke. Hij was zeker de drijvende kracht bij het ontstaan en ontwikkelen van Volwaard en aan de zijlijn ook van het Beter Leven Keurmerk. Ad vult aan: Het kostte heel veel doorzettingsvermogen van beide partijen. Het heeft veel vergaderingen en telefoontjes gekost. Het was echt niet makkelijk. We liepen tegen veel obstakels aan, zoals het vinden van pluimveehouders, financi en de afzet van het product. Er moest productdifferentiatie komen om de kip te kunnen vermarkten. Het ware hele uitdagingen.

Volwaard en Beter Leven Keurmerk werden een succes?

Na de pilot ging het helemaal lopen, vertelt Marijke enthousiast. 2008 was het ontwikkeljaar. Slachterij Plukon omarmde het Volwaardconcept en ging het beter vermarkten. Ad vult aan: De vraag naar scharrelvlees werd groter. Daardoor kwamen er supermarktketens bij die scharrelkuikens onder privat label gingen verkopen. Geleidelijk groeide de afzet van 10.000 kuikens per week naar meer dan 100.000 kuikens per week. Vraag en aanbod worden continu goed op elkaar afgestemd. En dat is ook de kracht. Zo krijg je geen overschotten van producten en produceer je precies de gevraagde hoeveelheid. Ook het Beter Leven Keurmerk werd bekender. We gingen aan de slag met de sterren voor de andere sectoren en er kwamen supermarkten bij die ook producten met het Beter Leven Keurmerk in hun schappen wilden.

Toekomst Beter Leven Keurmerk?

Wij gaan zeker door met het Beter Leven Keurmerk, vertelt Marijke. We willen meer verschillende producten/diersoorten gaan voorzien van ons keurmerk en tegelijkertijd bekijken welke nieuwe afzetmarkten mogelijk zijn, zoals foodservices, slagers en restaurants. We willen ook gaan internationaliseren en eventueel samenwerken met bijvoorbeeld de Deutze Tierzuchts Bund, die ook een eigen keurmerk heeft. Het harmoniseren en uitwisselen van onze criteria en keurmerken kan zeker een kans zijn voor de export. Verder willen we naast dierenwelzijn ook naar het milieu kijken, want het ene moet natuurlijk niet ten koste gaan van het andere. We willen ook niet allemaal verschillende keurmerken naast elkaar gaan gebruiken. We willen duidelijkheid voor de consument. We gaan dit jaar met een Pilot starten.

Bijzondere samenwerking?

Ad: Het is voor beide partijen een bijzondere samenwerking. Absoluut. Op basis van 100% vertrouwen en goed samen kunnen werking. We hadden een gemeenschappelijk belang. Alles werd in goed overleg ingezet. We hadden een heel rekenmodel gemaakt om het concept economisch haalbaar te maken. Bezettingsdichtheid, wel of geen strobalen? We moesten compromissen doen op bepaalde zaken om het toch haalbaar in de supermarkten te krijgen. Marijke: De randvoorwaarde was dat het product maximaal 25% duurder mocht zijn in de supermarkten, omdat de consumenten dat nog wel willen betalen. De overdekte uitloop vond iedereen prachtig.

Hoe kijken jullie terug op 10 jaar Volwaard?

Volwaard is ook voor de pluimveehouders een goed concept geworden. Er valt met deze manier van vleeskuikens houden een mooi saldo te verdienen. Achteraf is het wel mooi om te kunnen constateren dat diegene die het jaren geleden helemaal niet zagen zitten dat we de Volwaard kip aan het ontwikkelen waren, die nu ook al ingestapt zijn om mee te kunnen doen. We hebben zeker heel veel weerstand gehad vanuit de sector en intern bij de Dierenbescherming. De angst was dat de alle vleeskuikenhouders om zouden moeten schakelen of anders moesten gaan werken. Het was en is voor alle partijen een bijzondere samenwerking. Het geeft een goed gevoel om dit jubileum te kunnen vieren.