Eischaalafwijkingen veroorzaakt door EDS-virus

Verspreiding EDS
Het adenovirus dat EDS (Egg Drop Syndrome) veroorzaakt staat wereldwijd bekend als veroorzaker van verlies aan eiproductie. In nakomelingen van besmette moederdieren (verticale verspreiding) kan het virus weer actief worden wanneer de hennen meer dan 50% eieren produceren. Een koppel kan ook besmet raken via gefecteerde mest, eieren of resten daarvan op materialen zoals transportwagens, eiertrays of vaccinatiespuiten (horizontale verspreiding). In veel gevallen wordt een uitbraak veroorzaakt door contact met gefecteerde (wilde) watervogels. Vooral bruine hennen zijn gevoelig voor een EDS-infectie.

Symptomen EDS
Op een leghennenbedrijf komt EDS meestal aan het licht wanneer een gezond koppel hennen in productie daalt en daarbij ontkleurde, zwak- en dunschalige eieren en windeieren produceert. De productiedaling verloopt heel plotseling tot wel 40% en houdt 4-10 weken aan. Opvallend is dat het koppel ook nog veel normale, mooie eieren legt. Vaak kan een koppel na herstel de productie nog deels compenseren. De schade door het lager aantal eieren POH en groter aantal 2e soort eieren varieert enorm per geval en is sterk afhankelijk van de infectiedruk en vaccinatiestatus van de koppel. De literatuur beschrijft 10-16 eieren POH, maar in de praktijk zijn gevallen bekend van een factor 2-3 hoger.

Hoe stel ik de diagnose EDS?
De beste manier om EDS vast te stellen is door het voeren van afwijkende eieren aan SPF-hennen. Wanneer deze eieren EDS-virus bevatten dan zal de EDS-titer in het bloed aanzienlijk stijgen. Dit duurt 4-6 weken. Andere methoden zijn mogelijk, maar zijn minder bewijzend. Bijvoorbeeld: het nemen van gepaarde sera dat wil zeggen op het moment van opzet van de koppel en enkele weken na de EDS-verdenking. Een duidelijke titerstijging is dan bevestigend. Bovendien kunnen verdachte hennen voor sectie en uitgebreid onderzoek aangeboden worden. In gefecteerde kippen is het virus te vinden in cellen van de eileider, het slijmvlies van de neus en de milt. Dit is vaak teleurstellend.

Hoe kom ik van EDS af en hoe voorkom ik EDS?
Als een gefecteerd koppel al iets langer in productie is, kan de aangetaste schaalklier alleen herstellen als de hen het ruiproces inzet en doormaakt. Een behandeling met supplementen of medicijnen levert niets op. In het algemeen is de hygie van pluimveehouder, bezoekers en aangevoerde materialen essentieel om een infectie te voorkomen. Wanneer het besmette koppel, het strooisel en de mest afgevoerd zijn, is het virus effectief te bestrijden met een thermo-behandeling bij 60C of 0,5% formaldehyde. Voor het nieuw op te zetten koppel is aan te raden om de EDS-injectie enting zorgvuldig en eventueel dubbel te laten uitvoeren.