Watermanagement bij vleeskuikens

In de loop der jaren hebben zich de volgende ontwikkelingen bij vleeskuikens plaatsgevonden:
De groei per dag is gestegen en de voederconversie is gedaald,
Het borstvlees percentage is toegenomen.
Op jongere leeftijd wordt meer voer opgenomen.
Betere afstemming in de behoefte naar water.
Daarnaast zijn de meeste nieuwe stallen uitgerust met water koelsystemen, welke veel water gebruiken. Dit alles heeft er toe geleid dat er meer behoefte is aan voldoende watercapaciteit en opslag, zodat de vleeskuikens voldoende water kunnen opnemen.

Waterbehoefte vleeskuiken
Hoeveel water heeft een vleeskuiken nodig?
Voor het behalen van goede technische resultaten is deze vraag erg belangrijk.
De waterconsumptie is sterk gerelateerd aan de gevoelstemperatuur en bevloed de water/voer verhouding, zoals in tabel 1 weergegeven wordt (klik hier voor tabel 1: Relatie tussen gevoelstemperatuur en water/voer verhouding.)

Goed presterende koppels behalen gemiddeld een water/voer verhouding van 1.8 -2.0 liter water op 1 kg voer. De wateropname is onder andere afhankelijk van het klimaat, (gevoels)temperatuur, voerkwaliteit (samenstelling en vorm) en gezondheid van de vleeskuikens. Verder kunnen wij het volgende uit de tabel aflezen:
Water consumptie wordt met 6% verhoogd bij iedere 1C tussen 20C -32C
Water consumptie wordt met 5% verhoogd bij iedere 1C tussen 32C -38C
De voeropname daalt met 1.23% voor iedere graad 1C stijging boven 20C

Wanneer een substantie stijging in wateropname wordt geconstateerd kan ook aan de volgende factoren worden gedacht:
- Water lekkage in het systeem
- Voer (kwaliteits)probleem
- Gezondheidsprobleem van de vleeskuikens
Een daling in wateropname is vaak een eerste indicator naar een gezondheidsprobleem.

Om watergebruik goed te registreren is een watermeter nodig. Bij de betere watermeters kun je naast de dagelijkse wateropname ook de waterconsumptie van het koppel op kritische tijden aflezen. Kritische tijden zijn bijvoorbeeld voerovergangen, vaccinaties of bijvoorbeeld het verhogen van het ventilatieniveau. Het meten van watergebruik kunnen een betere inzicht geven voor het optimaal managen van een vleeskuikenkoppel.

Wateraanvoer
Een andere belangrijke factor, om goede resultaten te behalen met het huidige vleeskuiken, is voldoende aanvoer en verdeling van het water in de stal. Oudere stallen hebben soms onvoldoende capaciteit of leidingen met een smalle diameter en kunnen niet aan de water behoeften van een vleeskuiken voorzien, zie tabel 2 (klik hier voor tabel 2: Relatie tussen watervolume en binnen diameter van de aanvoerleiding).
Het niet voldoende aanwezig zijn van water kan worden versterkt wanneer waterkoeling aanwezig is of wanneer meerdere stallen tegelijk het licht aanzetten en de kuikens een piekperiode aan water behoefte creen. Dit kan uiteindelijk leiden tot een lagere eindgewicht en/of slechtere voederconversie, tevens geeft dit een verhoogde kans op slechtere uniformiteit en kan het stress geven wat weer tot gezondheidsproblemen kan leiden.
Om de watercapaciteit te beoordelen is een goede watermeter (welke piekperiodes kan registreren) voldoende.

Watertemperatuur
Het is van belang om zowel een goede watertemperatuur alsmede goede waterkwaliteit te hebben. Dit is vooral van belang in de eerste dagen na het opzetten van de kuikens, omdat de wateropname dan laag is. Als de watertemperatuur te hoog is, dan zullen de kuikens minder water opnemen wat kan leiden tot een lagere voeropname en een slechter eindresultaat. Hoge watertemperaturen kunnen ook leiden tot een verhoogde risico op bacteriegroei in het drinkwatersysteem en hiermee groter risico geeft op bacterie infecties bij vleeskuikens.
De ideale drinkwatertemperatuur ligt tussen de 10-14 C. Voorkom dat het drinkwater boven de 30C uitkomt. Daarnaast is het ook raadzaam om het drinkwater systeem dagelijks door te spoelen, metname in de eerste week na opzet van de kuikens, zodat alleen vers en koel water wordt gegeven.

Oxidatie Reductie Potentieel (ORP)
Een andere belangrijke factor is de ORP waarde van water. ORP staat voor Oxidatie Reductie Potentieel en geeft waarde aan de sterkte van het gebruikte ontsmettingsmiddel (bijvoorbeeld chloor). Een sterk ontsmettingsmiddel verbrandt letterlijk virussen, bacteri en ander aanwezig organische materiaal en schoont het water microbiologisch. Met behulp van ORP meter wordt de doorlaatbaarheid van het water gemeten door middel van stroomschokjes.
Een ORP-waarde van 650 mV (milli volts) of hoger geeft een goede waterkwaliteit aan. Hoe lager de waarde, zoals 250 mV duidt op een zware organische belasting en dit weerhoudt een ontsmettingsmiddel voor een goede reiniging en ontsmetting. Door middel van ORP-metingen (klik hier voor een afbeelding van ORP tester) kan ook de effectiviteit van ontsmetting worden gemeten en hiermee het risico van overmatig chloorgebruik worden voorkomen.

Aanwezigheid van mineralen
Vleeskuikens zijn tolerant voor een aantal mineralen, bijvoorbeeld calcium en natrium maar erg gevoelig voor mineralen zoals bijvoorbeeld ijzer en magnesium. Deze laatste geven het water een bittere smaak waardoor de waterconsumptie daalt. Daarnaast dragen zij bij tot groei van bacteri in de leidingen.
Mocht een hoger ijzer gehalte een probleem zijn, dan kunnen filtersystemen en/of chlorening een oplossing zijn. Het is aan te raden om de watertoevoer door middel van een filter met maaswijdte van 40-50 micron te gebruiken. Deze filter zal dan minimaal een keer per week gecontroleerd en gereinigd moeten worden.
Calcium en magnesium worden gemeten door de hardheid van het water. Deze mineralen kunnen een aanslag geven in de leidingen waardoor de effectiviteit van het systeem beperkt worden. Ontharders zorgen ervoor dat calcium en magnesium effecten worden verminderd. Voordat een zoutproduct voor ontharding wordt toegepast is het belangrijk om het natrium gehalte in het water te bepalen.