Column: Boer ‘Pas’ op

De Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) is een moeilijk en ingewikkeld instrument; bijna niet te begrijpen voor een gemiddeld mens. De PAS is destijds opgezet om al die vergunningenverleningen in Natura 2000-gebieden die op slot zaten, weer vlot te trekken en tegelijkertijd de natuurdoelen van de Natura 2000-gebieden zeker te stellen.

Stoutste jongetje

Het toeval wil dat ik destijds bij de eerste informatieve presentaties en gesprekken met mogelijke belanghebbenden betrokken ben geweest; dat was denk in zon tien tot twaalf jaar geleden. Moeilijk was het, omdat wij - de intensieve veehouderij - als de grote vervuiler, het stoutste jongetje van de klas behandeld werden en omdat we bijna niet aan de heilige koe - de auto - mochten komen. Ook ging het in eerste instantie om alle Natura 2000-gebieden; een onmogelijke opdracht. Maar nu, na zoveel jaren, zoveel pijn, zoveel ergernis en zoveel hoop, zijn we weer gewoon terug bij af; alleen kunnen de gevolgen nu veel desastreuzer zijn dan destijds. En niet alleen voor de veehouderijen die nu weer op slot zitten, maar ook voor de vele infrastructuurprojecten. Koren op de molen voor de natuurbeschermingsorganisaties die het schijnbaar geen moer interesseert dat het oplossen van het fileleed en alle moeite en geld die daarin is gevesteerd, in veel gevallen ook op de tocht is komen te staan. Over het oplossen van een milieubelastend probleem gesproken; nog los van alle tijd en geld die ermee gemoeid is!!

Keiharde cijfers

Hoe is het in hemelsnaam mogelijk dat het zover kon komen in deze tijd? Hoe is er omgegaan met de verschillende criteria? Hier moet toch wat van bekend zijn geweest. Heeft men op het randje gewerkt? Had men geen gevoel voor waar de acceptatie van het Europese Hof zou liggen? Omdat er gewoon met keiharde cijfers gewerkt zou moeten worden en dat men niet met aannames aan hoefde te komen. Ik kan het niet anders omschrijven dan een zware onderschatting gezien de zwaarte van het project; dit mogen de verschillende betrokken ministeries zich zwaar aanrekenen en hier mogen ze zeer zeker verantwoordelijk voor worden gehouden.

Tante Greet

Dat er direct weer ongenuanceerde kreten de ruimte in geslingerd gaan worden zoals halvering van de veestapel, daar kon je op wachten. Zeker nadat er direct na de bekendmaking van de uitspraak van het Europese Hof in het journaal een stuk afgestorven heide in beeld wordt gebracht met daarin een natuurbeschermer die een verwijzing maakt naar stikstof als oorzaak. Een kwalijke zaak want tante Greet en ome Jan van drie hoog achter zien geen verschil in mest en stikstof en houden al evenmin rekening met het feit dat de droogte wel eens een veel grotere rol kan hebben gespeeld. En het kwaad is alweer geschied. Nu is het wachten op 15 november wanneer er meer duidelijkheid komt over de uitspraak van het Hof en de consequenties.

Volle verstand

Maar dit kon er nog wel bij nadat vorige week de enorme blunder in het nieuws kwam van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit betreffende de uitgifte van fosfaatrechten: ruim 4.000 te veel en aan de verkeerde rundveehouders, de vleesveehouders. Nu wordt voor de buitenwereld de indruk gewekt dat het een recent nieuw probleem zou zijn, veroorzaakt door minister Schouten. Echter de basis hiervan is gelegd door toenmalig staatssecretaris Van Dam. Schouten heeft het op haar bord gekregen bij haar aantreden en is daardoor nu wel degelijk verantwoordelijk geworden voor het vervolg van deze erfenis. Nu wordt de schijn gewekt dat het een foutje is. Maar het is met het volle verstand gebeurd met de achterliggende gedachte dat er wel een kalfje vanuit de vleesveehouderij in de melkveehouderij terecht zou kunnen komen en dan ook nog veel te veel. Er lag al een behoorlijk probleem met de peildatum en de tussentijdse investeringen gebaseerd op een behoorlijke groei. Over de basis van dit probleem - de ongebreidelde groei in de melkveehouderij na het afschaffen van het melkquotum toen men dacht dat de bomen tot in de hemel zouden groeien - laten we het daar maar niet meer over hebben.

Knelgevallen helpen

Wat er nu gebeurt is dat er fosfaatrechten teruggehaald moeten worden bij de vleesveehouders; rechten die in sommige gevallen ook al doorverkocht zijn aan melkveehouders, rechten die te goeder trouw zijn verkregen en dat zal ook ongetwijfeld nog wel een staartje krijgen. Dat deze rechten niet beschikbaar zijn of kunnen komen - althans nu nog niet - voor die melkveehouders die in de problemen zijn gekomen, is een moeilijk te bevatten issue. Wie is er dan nu verantwoordelijk voor dat er veel te veel zijn uitgegeven aan de verkeerde partij terwijl nu aangetoond wordt dat die ruimte er eigenlijk wel degelijk zit om de knelgevallen te helpen zonder het plafond te overschrijden? De ultieme vertegenwoordigers naar buiten toe zijn ongetwijfeld boerin Agnes en boer Frans uit Boer zoekt Vrouw die nu zondagmorgen (als ik met deze column bezig ben) aanwezig zijn in het programma WNL Op Zondag. Zij geven de BV Nederland een realistische inkijk in wat er aan de hand is bij veel melkveehouderijen op dit moment. En dat het een ongewoon keiharde, eigenlijk oneerlijke strijd is om te overleven; en dat allemaal veroorzaakt door onrechtmatige regelgeving.

Diepe indruk

Als ik nog met mijn laptop op schoot zit, wordt het programma op tv aangepast om aandacht te besteden aan de ceremonie in Parijs bij de Arc de Triomphe vanwege het einde van de Eerste Wereldoorlog. Nu is mijn generatie hoofdzakelijk opgevoed met de gruwelijke informatie uit de Tweede Wereldoorlog; mede omdat veelal onze ouders daar op de n of andere wijze bij betrokken zijn geweest. Ook ik heb daardoor daarvoor bovengemiddelde belangstelling gehad en ben daarom ook in Auswitch geweest; een bezoek dat een onvoorstelbaar zeer diepe indruk heeft gemaakt. Vanuit deze belangstelling en het naderen van de datum van het vieren van het einde de Eerste Wereldoorlog in Parijs, zijn er verschillende documentaires gemaakt en uitgezonden en wordt er langzaamaan meer duidelijk voor velen wat een onvoorstelbaar heftige en wrede oorlog dit is geweest met naar schatting meer dan 10 miljoen slachtoffers.

In een hok

Als ik dan naar die herdenking zit te kijken en ik onder het spelen van een indrukwekkende Bolero al die wereldleiders - Trump, Poetin, Merkel maar ook onze Mark Rutte en een dommelende Erdogan - zie zitten, betrap ik mij erop dat ik ook wat melancholisch dreig te worden. En als ik alles dan wat relativeer na zon bijeenkomst, zou ik eigenlijk graag Poetin en Trump in een hok willen stoppen en ze er niet eerder uit laten komen voor ze het met elkaar eens zijn. In diezelfde context zou ik minister Schouten heel graag uit willen nodigen hier thuis op de bank met als doel verd.. hier moeten we toch uit kunnen komen? Maar wie ben Ik ???