Groene Amsterdammer ‘overdrijft’ met fraude dierrechten
Dat schrijft de Groene Amsterdammer. De krant spreekt van enorme aantallen; en het aantal bedrijven met teveel dieren is groter dan tot nu toe werd aangenomen. De krant beweert dat er sprake is van de zoveelste fraudezaak in de landbouw. Maar die conclusie is voorbarig, want de cijfers, hoe feitelijk ook, geven geen totaalbeeld van de veehouderijsector.
Varkens- en kippenboeren liegen volgens de Groene Amsterdammer al jaren over hoeveel ze werkelijk vervuilen. Ze geven officieel veel minder dieren op dan ze in werkelijkheid hebben volgens het aantal dierrechten dat de bedrijven zouden mogen bezitten. En de overheid let niet op, luidt de conclusie van de krant en ze schrijft dat het motief van de veehouders geldelijk gewin is.
De krant verwijst naar de zoveelste fraudezaak in de landbouw als fipronil, kalveren en mest. Ze plaatst dit echter niet in de context of gebruikt niet de laatste informatie. De toon is duidelijk gericht op het maken van een statement over een nieuwe grootscheepse fraude en de deplorabele toestand waar de Nederlandse veehouderij zich in bevindt. Om dit te bekrachtigen, somt de krant zelfs een rijtje niet gehaalde doelen op over fijnstof, lachgas of methaan, stikstof en antibiotica. Ook dit wordt niet ondersteund door een uitleg of gebruik van de laatste cijfers. Maar al overdrijft de krant; de cijfers van NVWA geven wel degelijk de indicatie dat er genoeg veehouders zijn, die ten koste van anderen, veel meer dieren houden dan dat ze dierenrechten hebben.
Proces verbaal
Van de 227 gecontroleerde kippen- en varkensboeren, die in de afgelopen drie jaar de regels hebben overtreden, was in 164 gevallen de overtreding dermate ernstig dat een proces-verbaal werd opgemaakt. Er wordt door de krant echter geen melding gemaakt hoe groot de overschrijdingen van het aantal dieren is geweest en het is onmogelijk om te weten hoe veel hoger de ammoniakuitstoot is. Overigens mag volgens de wet een bedrijf tijdelijk 15 procent (vanwege dierwelzijn) meer dieren hebben in verband met calamiteiten.
Gerichte controles
In totaal bezochten inspecteurs de afgelopen drie jaar 539 bedrijven en bij 227 daarvan (42 procent volgens de Groene Amsterdammer) werden te veel dieren aangetroffen. De krant suggereert dat een groot deel van de veehouders fraudeert en dat deze grote fraude bij de overheid niet bekend is, maar in werkelijkheid zijn de controles uitgevoerd op bedrijven waar de NVWA een melding van binnenkreeg. Er is dus niet willekeurig maar gericht gecontroleerd. Het percentage van 42 procent geeft derhalve geen rel beeld van sector en de suggestie dat er sprake is van grootscheepse fraude kan niet gemaakt worden. Bovendien is bij 63 bedrijven weliswaar een overtreding geconstateerd, maar deze waren onvoldoende om tot een boete over te gaan. Wellicht dat laksheid en onhandigheid bij een groot aantal veehouders een rol speelt. Het percentage komt dan eerder uit op 30 procent en zelfs dat getal geeft nog geen representatief beeld.
Niet realistisch
Even nog meer cijfers volgens de gedachte trant van de Groene Amsterdammer. Vorig jaar zijn er 188 inspecties uitgevoerd. Op 118 van de gecontroleerde bedrijven werden er door de NVWA geen overtredingen geconstateerd. Bij 63 procent waren de zaken dus goed geregeld. Bij 17 van deze bedrijven was sprake van een lichte overtreding en is een waarschuwing afgegeven. In 51 gevallen ofwel 27 procent is een proces-verbaal opgelegd. Dat is aanmerkelijk lager dan de 42 procent, dat de krant beweert. 51 bedrijven, met een boete op zevenduizend bedrijven, is buitendien in totaal 0,7 procent frauderende boeren. Maar ook dit percentage is niet realistisch. De waarheid ligt wellicht eerder in een tiental procenten. Nog steeds teveel, zal ook de LTO vinden, maar de belangenbehartiger zwijgt voorlopig in afwachting van meer gegevens.
De NVWA geeft in de Groene Amsterdammer aan dat ze ongeveer drie procent van de zevenduizend pluimvee- en varkensbedrijven per jaar kan controleren. De autoriteit beperkt zich daarom grotendeels tot bedrijven waarvan ze aanwijzingen heeft dat er mogelijk iets mis is. Maar ze vermeldt ook dat ze geen zicht heeft op hoeveel bedrijven zich wel of niet aan de regels houden, want ook bij controles zonder aanwijzingen worden regelmatig te veel dieren aangetroffen.
Rechtszaken
Het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie heeft volgens het bericht in de Groene Amsterdammer de afgelopen drie jaar in totaal honderd zaken voor de rechter gebracht. Dit leidde tot boetes, van enkele duizenden euros tot vele tienduizenden euros, tot taakstraffen en ook beperkte gevangenisstraffen. Hoeveel zaken er door de veehouders gewonnen zijn, wordt niet door de krant vermeld.
In het onderzoek van de Groene Amsterdammer ontdekte de krant ook nog dat Nederland veel meer grote industrie varkens- en kippenbedrijven heeft dan jarenlang aan Europa werd doorgeven. Volgens officie statistieken van de RIVM zijn er in ons land 49 boerderijen die meer dan 10.000 kilo ammoniak uitstoten en dus op industrie schaal de lucht vervuilen. Dat getal klopt niet. Het zijn er volgens de krant zeker twee keer zo veel.
