'Veehouderijen stoten veel meer ammoniak uit'

Om de natuur in Nederland te beschermen, moet daarom het roer om. Dat hebben verschillende onderzoekers tegen de NOS gezegd. Volgens Jan Willem Erisman, hoogleraar integrale stikstofstudies aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, laten ook de metingen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en het Milieu (RIVM) zien de gemiddelde concentraties ammoniak in natuurgebieden dat vorig jaar de hoogste waren sinds het begin van de metingen in 2005.

De hoogleraar, tevens directeur van het Louis Bolk instituut, maakt echter geen melding dat uit diezelfde RIVM metingen ook blijkt dat de ammoniakemissie in de Brabantse natuurgebieden, in een regio met veel intensieve veehouderijen, juist is verminderd.

Geen daling
Verder vinden de onderzoekers, waaronder Michiel Wallis de Vries, hoogleraar ecologie en bescherming van insecten en gepensioneerd onderzoeker Han van Dobben, het opvallend dat het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit wel uitgaat van een daling. Volgens hen is er al tien jaar geen daling van de uitstoot geweest.

Ze wijzen meteen met hun vingers naar de landbouw als veroorzaker zonder hier een onomstotelijk bewijs voor te leveren of in te gaan op het feit dat veehouderijen door technieken wel degelijk minder emissie in de afgelopen jaren uitgestoten hebben.

Nieuw RIVM onderzoek
Het RIVM, dat verantwoordelijk is voor de metingen en de prognoses, onderzoekt op verzoek van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit hoe het kan dat de modellen iets anders laten zien dan de metingen.

Erisman heeft wel een mogelijke verklaring voor het verschil. Hij vermoedt dat de prognoses uitgaan uit van een situatie waarin iedereen zich aan de regels houdt. Hij betwijfelt of dat in de praktijk ook het geval is, want als boeren illegaal mest gaan vervoeren of hun wasser niet aanzetten, komt dat niet in de modellen terecht. Helaas komt hij niet met cijfers waaruit blijkt dat deze bewering klopt en heeft bijgedragen aan een niet gedaalde ammoniakemissie.

Aanpakken bij de bron
De onderzoekers zijn wel blij dat er door de PAS miljoenen beschikbaar zijn gekomen om herstelwerkzaamheden in de natuur uit te voeren, zoals het weghalen van grond met veel stikstof. In veel beschermde natuurgebieden zijn daar al positieve effecten van te zien.

Zijn collega Michiel Wallis de Vries meent echter dat dit herstel slechts tijdelijk is. Met het afvoeren van stikstofrijke grond voert men volgens hem ook bodemleven en andere voedingstoffen af, die maar beperkt in de grond zitten. Men kan dus niet onbeperkt grond blijven afvoeren, terwijl dat met de huidige uitstoot wel nodig zou zijn. Om de natuurgebieden te beschermen, moet het probleem aan de bron worden aangepakt.

Europese Hof
Intussen buigt ook het Europees Hof zich over de vraag of Nederland met de PAS voldoende doet om kwetsbare natuurgebieden te beschermen. Bij de Raad van State zijn ongeveer 200 zaken in behandeling van partijen, waaronder veehouders, die bezwaar hebben gemaakt tegen de PAS. Op zijn beurt heeft de Raad van State het Europees Hof van Justitie om advies gevraagd. Mocht het Europees Hof negatief oordelen, dan kan dat volgens de onderzoekers grote gevolgen hebben voor alle economische bedrijvigheid rondom Natura 2000-gebieden.