Europarlement: 'Early warning system heeft gefaald bij fipronil'

Met andere EPers wilde onder andere Jan Huitema van de Commissie horen waarom er meer dan twee maanden verloren waren gegaan tussen een eerste monstername op 15 mei en de bekendmaking van de uitslag op 21 juli. Andere parlementsleden wezen erop dat in 2016 al de eerste signalen bekend waren, en dat in eimonsters uit 2016 ook al fipronil was gevonden. Waarom was er toen al geen waarschuwing afgegeven?

Veel vragen kwamen er ook over het gezondheidsrisico. Consumenten hebben een jaar lang fipronil gegeten, stelde Beata Gosiewska (Polen). Hoe schadelijk is dat geweest?

'Systeem werkte wel'

Sabine Jicher, directeur voer- en voedselveiligheid binnen het departement Gezondheid en Voedselveiligheid van de Europese Commissie, stond het Europees Parlement te woord. Zij argumenteerde dat het snelle waarschuwingssysteem voor voedselveiligheid, RASSF, juist wel had gewerkt toen de waarschuwing eenmaal was gekomen. Informatie is juist heel snel met alle instanties gedeeld, stelde zij. En dat terwijl de lidstaten dat volgens haar niet hadden hoeven te doen; het systeem is opgezet om te gebruiken bij ernstige risicos voor de volksgezondheid, en daar is hier geen sprake van geweest. Dat toonde volgens haar juist de wil in lidstaten om de informatie snel te delen.

Ze kon niet zeggen of een gefundeerde waarschuwing eerder afgegeven had kunnen worden om het systeem in werking te zetten. Dat moeten we nog nader onderzoeken.

Jicher lichtte toe dat nadat op 15 mei fipronil in eimonsters was gevonden, de autoriteiten eerst hadden gezocht naar de bron. Pas toen die was vastgesteld kon een waarschuwing worden afgegeven. Zij ontkende ook dat vorig jaar al fipronil in eimonsters was gevonden. Daar was geen sprake van. Wel hadden de voedselveiligheidsinstanties nadat de eerste meldingen waren gekomen, ook oude monsters opnieuw geanalyseerd, dit keer op zoek naar fipronil.

Bloedluis

Het eigenlijke probleem, analyseerde een parlementslid, was de bloedluis. De afschaffing van het kooiverbod heeft goede omstandigheden gecrerd voor deze parasiet. De Europese groene parlementsleden vonden de crisis daarentegen een uitwas van de grootschalige veehouderij. Kleinere bedrijven hebben veel minder problemen met bloedluis, dacht Martin Haling.

Jicher wees ze terecht. De fipronil-crisis was niet het gevolg van slechte praktijken in de veehouderij, maar van fraude. En dat is binnen elk veehouderijsysteem moeilijk te stoppen. En bloedluis wordt inderdaad steeds meer een probleem, maar bij kleine bedrijven net zo goed als bij grote, en bij biologische bedrijven net zo goed als bij gangbare.

Compensatie en vertrouwen

De directeur voer- en voedselveiligheid kon geen antwoord geven op alle vragen die de parlementaris haar stelden. Twee belangrijke zaken die zijn blijven liggen waren de vraag wat de Commissie ging doen om het consumentenvertrouwen in eieren te herstellen, en of de Commissie getroffen boeren ging compenseren. Het zijn ook zaken die eerder bij het departement Landbouw horen, bij Phil Hogan, dan bij het departement Volksgezondheid van Jicher.