Hennen kwetsen zich door bewegingsvrijheid in volières

In 2012 werden alle leghennenhouders verplicht om over te schakelen naar verrijkte kooien of niet-kooisystemen, zoals de volie, het vaakst voorkomende huisvestingstype in Belg De kippen kunnen er zich vrij bewegen op meerdere etages, maar deze bewegingsvrijheid resulteert bij botsingen en valpartijen vaak in een borstbeenbreuk, meldt het Vlaams infocentrum land- en tuinbouw (VILT).

De klassieke kooihuisvesting in legbatterijen is verboden sinds 2012. De pluimveehouders konden omschakelen naar verrijkte kooien of naar niet-kooisystemen zoals volies. Zij bieden de hennen een relatief complexe omgeving waar natuurlijk gedrag en veel bewegingsvrijheid mogelijk is. 

De legkippen kunnen op meerdere open etages in het systeem terecht voor voeder, water, legnesten en zitstokken en er is uiteraard de grote scharrelruimte op de vloer. Het is waarschijnlijk deze bewegingsvrijheid die de oorzaak is van de specifieke kwetsuren aan het borstbeen.

Borstbeenbreuk 

Ook de andere diervriendelijke leghennensystemen, die in dit ILVO-onderzoek niet zijn gescreend, blijken risicos op borstbeenletsels te genereren. Uit literatuur is bekend dat 58 procent van de legkippen met alleen een scharrelruimte op grondniveau rondlopen met een borstbeenbreuk. 

In een eerdere studie van ILVO werden in verrijkte kooien bij 62 procent van de dieren borstbeenbreuken aangetroffen. De vorm en het materiaal van de zitstokken zijn daar een belangrijke oorzaak: harde, onbuigzame materialen leveren meer deformaties van het borstbeen op dan zachte of flexibele materialen.

66 procent

De veldstudie in 47 voliestallen toonde aan dat gemiddeld 66 procent van de hennen tegen het einde van de productieronde n of meerdere breuken heeft opgelopen tijdens haar leven. De totale productietijd van een leghen duurt gemiddeld anderhalf jaar. 

Het percentage breuken varieerde binnen de verschillende voliesystemen tussen 36 en 92 procent. ILVO vermoedt dat de borstbeenbreuken optreden als de hennen die slechte vliegers zijn botsen of vallen als ze van etage naar etage springen of fladderen. 

Andere vaak voorkomende borstbeenletsels zijn een milde kromming (32 procent van de hennen) en een ernstige kromming van het borstbeen (28 procent). ILVO-onderzoeker Jasper Heerkens vermoedt dat deze krommingen ontstaan doordat de leghen met twee derde van haar gewicht op dit bot steunt als ze op een zitstok zit.

Overbevolkte nesten

Dierenwelzijnsonderzoekers hebben al eerder aangetoond dat hennen pijn lijden en minder mobiel zijn ten gevolge van een borstbeenbreuk. De dieren vertoeven langer in de nesten waardoor deze sneller overbevolkt raken, met een verhoogde kans op eieren buiten de nesten. 

Zowel het aantal eieren per kip als de kwaliteit van de eieren vermindert significant bij hennen met een breuk. Dat wil niet zeggen dat de hennen vroeger beter af waren in legbatterijen. 

Loopplanken

De mogelijkheid tot het uiten van meer natuurlijk gedrag en de grotere bewegingsvrijheid zijn duidelijke dierenwelzijnsvoordelen van volies en andere niet-kooisystemen. Maar het nieuwe welzijnsprobleem dat nu opduikt en het niet te negeren economisch verlies dienen wel opgelost te worden.

Door ILVO worden twee mogelijkheden onderzocht. Een vergelijking van meerdere rassen van leghennen kan eventuele verschillen in kans op borstbeenbreuk tussen sterkere en meer gevoelige rassen opleveren. 

Een tweede mogelijke oplossing ligt in aanpassingen aan de huisvesting zelf. In stallen van ILVO wordt het effect getest van de aanwezigheid van loopladders tussen de volie-etages. Via loopplanken kunnen de hennen de nesten, zitstokken en andere voorzieningen in het systeem bereiken zonder te moeten vliegen.