Met een patiostal moet je leren werken

De varkensflat was een tijd geleden nog wereldnieuws, maar nu is er ook het vleeskuikenappartement waarbij de stalletjes voor vleeskuikens boven elkaar zijn gebouwd. Zo ziet het patiosysteem van Vencomatic er uit. Kuikens zitten op zes leeflagen in plaats van een betonnen vloer. Er kunnen daardoor meer kuikens in een stal en de stookkosten dalen. In plaats van eendagskuikens krijgt een vleeskuikenhouder broedeieren van achttien dagen oud. De kuikens komen in de patiostal uit het ei. Dit geeft de kuikens een betere start.

Hogere kosten patiostal

De kosten van een patiostal zijn hoger dan van een reguliere stal. Deze meerkosten kan een vleeskuikenhouder wel terugverdienen, doordat het patioconcept voordelen oplevert, zegt ontwikkelaar Vencomatic. Een reguliere vleeskuikenstal kost ongeveer twaalf euro per vleeskuikenplaats, vertelt Winfried van de Laar, verkoopmanager bij Vencomatic. Een patiostal kost ongeveer vijftien euro. Dat is exclusief overige kosten voor bijvoorbeeld erfverharding, aanleg van afwatering en de bouw van een kantine. Wanneer je de kosten voor erfverharding en dergelijke er bij optelt, zijn de bouwkosten per vleeskuikenplaats aanzienlijk hoger. Maar dan kost een reguliere vleeskuikenstal ook meer dan twaalf euro.

Een patiostal moet je nieuw bouwen. Wanneer je bestaande stallen gaat verhogen, zijn de kosten te hoog. Ook moet je een stal bouwen van minstens 85 meter lang. De voor- en achterkant van het systeem zijn namelijk de hoogste kostenposten. Daarom maken grotere aantallen kuikens de investering interessanter. Gezien de ervaring met dezelfde materialen in andere systemen, verwacht Van der Laar dat het systeem gemiddeld twintig jaar meegaat.

Voordelen van patiostal

Vencomatic heeft een patio in productie op hun proefbedrijf in Vessem. Hier zitten 30.000 vleeskuikens. De kuikens die uit het ei kruipen, beschikken direct over voer en water, daardoor is de opstart beter. Na 19 broeddagen komen de eerste kuikens uit en na 20 dagen de laatste. Ze hebben aan het eind van de ronde gemiddeld n dag voorsprong, volgens Van de Laar. Dit leidt tot robuustere en gezondere kuikens. Op ons proefbedrijf gebruikten we nooit antibiotica.

Dit bedrijf is sinds 2008 continue in gebruik. In een patiostal zijn met standaardisatie betere technische resultaten te behalen. De vorige ronde in Vessem, begin oktober afgeleverd, wogen de kuikens 2,765 kilo na 40 dagen en was de voederconversie 1,15. Wat betreft technische resultaten kunnen we met deze patiostal, waar we de dieren tot aan het einde in houden, met de beste Nederlandse vleeskuikenbedrijven mee.

Een nadeel van een investering in het patiosysteem is dat het om hoge aantallen vleeskuikens gaat. Dit bemoeilijkt de vergunningaanvraag, ook omdat gemeenten het systeem niet kennen. Een ander nadeel is dat je veel moet investeren.

Wisselende ervaringen

Stalinrichter Vencomatic ontwikkelde het patioconcept vanaf 1995. In 2010 startte het bedrijf met de verkoop van het systeem. Vleeskuikenhouders Bram en Corine Bevelander uit Sint-Annaland (ZL) hebben sinds 2007 het eerste testtype van het patiosysteem in gebruik. Het duurde twee jaar voordat het systeem optimaal draaide. Bevelander hield hier rekening mee. Het was de eerste patiostal, een nieuw product, daarmee moet je leren werken.

Hij houdt 25.000 kuikens tien dagen op het patiosysteem, daarna verplaatst hij ze naar de reguliere stal. Hun patiostal is 9 meter breed en 20 meter lang. De leeflagen zijn slechts 40 centimeter hoog bij het testtype. Volgens de vleeskuikenhouder is de goede opstart het grootste voordeel van de patiostarter. Kuikens die uitkomen, beschikken direct over voer en water en ondervinden geen stress tijdens transport.

Hij heeft nu 64 koppels gehad en slechts bij n koppel antibiotica ingezet, wegens problemen met de vleeskuikenouderdieren. Hij is tevreden over het systeem en is van plan een nieuwe stal te zetten met het patiosysteem, waarin de kuikens de hele ronde blijven zitten.

Te weinig luchtdoorstroming

Maatschap Stroo uit Slootdorp (NH) nam in april 2012 de eerste commercie patiostarter stal in gebruik. De kuikens zitten achttien dagen in de patiostal en worden daarna verplaatst naar de reguliere stallen. In de patiostal komen 80.000 vleeskuikens, 42 kuikens per vierkante meter. De stal is 80 meter lang, 9 meter breed en 9 meter hoog.

Er zijn vanaf het begin ventilatieproblemen in de stal. Onlangs verhoogde de stalinrichter de recirculatiecapaciteit, op die manier denkt Vencomatic de problemen op te kunnen lossen. De gestalleerde recirculatiecapaciteit in de stal was te laag. Te weinig luchtdoorstroming was het probleem. Er werd te weinig warmte afgevoerd, daardoor bleven de gangen koud en was het temperatuurverschil te groot. Er viel koude lucht op de kuikens. Dit leidde tot gezondheidsproblemen bij de dieren.

Peter Stroo (61) houdt al 22 jaar kuikens en had graag meer inspraak gehad in de aanpassingen. De Nederlandse vleeskuikenhouder heeft veel kennis van zaken. Hier kan Vencomatic van leren. In Rusland staan veel patiosystemen, daar verzorgen medewerkers de kuikens. In Nederland doet de eigenaar dit zelf.

Stroo hoopt dat de problemen zo spoedig mogelijk zijn opgelost. Hij heeft de ontwikkeling van het patioconcept vanaf het begin gevolgd en zag er de voordelen van in. Deze voordelen zij er vooralsnog bij hem niet uitgekomen.

Van de Laar: In de problemen bij Stroo lijken meerdere factoren een rol te spelen. De ventilatie in de patio is nu aangepast conform de wensen van Stroo en volgens de laatste inzichten. In de komende rondes zal duidelijk worden of dit een bijdrage aan de oplossing van het probleem heeft geleverd.

Vooravond van doorbraak

Volgens Van de Laar staat het patioconcept aan de vooravond van de doorbraak. In het voorjaar van 2014 zullen er wereldwijd twintig miljoen kuikens worden gehuisvest in het patiosysteem. Het is een interessant systeem, dat voordelen kan opleveren, maar een vleeskuikenhouder moet de afweging maken of het systeem geschikt voor hem is, want interesse in techniek is een vereiste.

Stalconcept Patio

In een patiostal zitten kuikens op zes leeflagen van 75 centimeter. In plaats van eendagskuikens krijgt de vleeskuikenhouder broedeieren van 18 broeddagen oud. De broedlades met 150 eieren schuiven automatisch over metalen rails, bovenin de leeflagen. Als het kuiken uit het ei komt, valt het door de broedlades of aan de zijkant er vanaf in het strooisel. Het kuiken beschikt direct na de geboorte over voer en water. De ervaring van Vencomatic is dat de eerste kuikens op broeddag 19 uitkomen en de laatste op broeddag 20. Afhankelijk van de bezetting kan een vleeskuikenhouder meerdere keren uitladen of alleen wegladen.

De leeflagen bestaan uit banden, van 2 millimeter. Bij het laden gaan de kuikens op de banden naar de achterkant van de stal. De mest gaat onder een afraapbandje door en valt dan op een aparte dwarsband. Een schraper verwijdert alle mestresten van de band. De kuikens komen op een speciale dierenband terecht, waarmee ze rechtstreeks in de containers worden geleid of in een vangcarrousel. Hier kunnen de laders de kuikens uitpakken en in de containers plaatsen. Direct na het laden van de kuikens kan de stal worden schoongespoten.

Er kunnen meer kuikens in een patiostal. Het aantal kuikens dat in een reguliere stal past, kan worden vermenigvuldigd met 2,85 door de extra leeflagen. Een reguliere stal voor 40.000 vleeskuikens is dus geschikt voor 114.000 vleeskuikens. Vencomatic ontwikkelde dit concept vanaf 1995 en koos er voor alleen een patiosysteem te leveren met zes leeflagen. Een voorwaarde is dat de stal hoger is dan een traditionele stal. De muurplaathoogte moet minstens zeven meter zijn, zegt Van de Laar. Een cel is 9 meter breed. Je moet daarom kiezen voor een stalbreedte van 9, 18 of 27 meter, vertelt John Aendekerk, productmanager Patio.