Voerprijzen aanhoudend hoog

In andere landen is de overall voerconversie (aanzienlijk) hoger. De voerconversie in Italien Tsjechiligt bijzonder hoog. Hierdoor is de varkenssector in deze landen veel gevoeliger voor prijsstijgingen van het voer, aldus het LEI. Dit biedt kansen in de huidige situatie. We zien dit terug in een krimpend aanbod met hogere opbrengstprijzen tot gevolg.

Tegenvallende oogsten

De prijsstijgingen van graan en soja zijn dit jaar een gevolg van de tegenvallende graanoogsten in Oost-Europa en Zuid-Amerika en de ergste droogte sinds de jaren dertig van de vorige eeuw in het Middenwesten van de VS. De prijs van sojaschroot steeg in september tot circa 500 euro per ton. Terwijl de prijs jarenlang steeds rond de 300 euro schommelde. Een stijging van ongeveer 60 procent.

Analisten van de Rabobank verwachten dat de prijzen van granen en oliezaden de komende maanden op een hoog niveau blijven. Dat resulteert in verder oplopende mengvoederprijzen. Daarbij verwijzen de analisten naar de nog steeds afnemende voorraden graan en oliezaden. De voorspelde soja- en graanvoorraden dalen in het seizoen 2012/2013 tot respectievelijk 73 en 51 dagen.

Pierre Berntsen, directeur Agrarische bedrijven bij ABN Amro onderstreept dat het weer de belangrijkste factor is in de grondstoffenprijs. Berntsen: Droogte, hevige regenval, extreme kou of warmte komen jaarlijks voor in belangrijke productiegebieden en leiden tot aanzienlijke productiedalingen. Door klimaatveranderingen nemen extreme weersomstandigheden toe.

Door de lage voorraden reageren markten sterk op dergelijke productiedalingen. Handelsbelemmeringen, economische situatie, de mondialisering van de agrarische markten en de stemming op de fysieke- en termijnmarkten en speculatie hebben minder invloed op de prijsniveaus. Speculatie bevordert op de korte termijn wel de beweeglijkheid van prijzen, maar op de langere termijn bepaalt de fysieke markt de prijs.

Gebruik biobrandstof

Een andere belangrijke factor is het toenemende gebruik van biobrandstoffen. Brazilien de VS zijn leidend in zowel gebruik als productie van bio-ethanol. Europa zet vooral in op biodiesel. Zeker bij een stijgende olieprijs vormen biobrandstoffen een steeds aantrekkelijker alternatief. In de VS verdwijnt op termijn 40 tot 50 procent van de ma in de verbrandingsmotor, aldus Berntsen.

Berntsen

Op basis van een recent afgesloten onderzoek denkt hij dat de mondiale grondstofprijzen de komende tien jaar op een hoog niveau blijven en andere agrarische producten zullen volgen. Berntsen: Ik verwacht ik dat de mondiale vleesprijzen stijgen. Veehouders zullen daardoor in staat zijn om het inkomen op peil te houden dan wel te verbeteren. Ook de zuivelmarkt biedt ruimte om de hogere voerkosten door te berekenen aan de eindafnemer.

Gestegen kostprijs

De hoge grondstofprijzen hebben overduidelijk gevolgen voor de veebedrijven. Vooral varkens- en pluimveebedrijven zijn kwetsbaar voor hoge grondstofprijzen. Bij vleesvarkensbedrijven is het aandeel voerkosten in de kostprijs gestegen van 55 naar circa 70 procent. Bij zeugenbedrijven vormen de voerkosten 50 tot 55 procent van de totale kosten.

Pluimveebedrijven worden extra hard getroffen. Het aandeel voerkosten ten opzichte van de totale bedrijfskosten is in geen andere sector zo hoog als in de vleeskuikenhouderij. De voerkosten nemen ruim 70 procent van de totale kosten voor hun rekening. Leghennenhouders besteden 60-68 procent van de hun kosten aan voer.

Melkveebedrijven staan er wat beter voor. Zij telen grotendeels hun eigen ruwvoer en zijn daardoor minder afhankelijk van de grondstoffenmarkt. Ruim 20 procent van de kosten zijn voerkosten: krachtvoer, aangekocht ruwvoer, vochtrijke voeders, mineralen en weidegeld. Gemiddeld lagen de voerkosten in 2011 op zeven cent per kg melk, waarvan vijf cent krachtvoerkosten. Naarmate bedrijven meer koeien per hectare houden, wordt meer ruwvoer of andere bijproducten aangekocht. Dit maakt intensieve bedrijven kwetsbaar voor hoge grondstofprijzen.

Veehouders kiezen niet voor een andere/goedkopere samenstelling van het mengvoer zegt ForFamers woordvoerder Jos Westerhof. Veehouders zijn steeds professioneler en veranderen niet zomaar hun voerstrategie. Wel zien we dat wordt getracht de voerefficitie waar mogelijk te verbeteren. Zo kiezen varkenshouders bijvoorbeeld steeds meer voor beren, die efficiter omgaan met het voer wat uiteindelijk resulteert in een lagere voederconversie.

Aanhoudend hoge prijzen

Net zoals de markanalisten van Rabobank en ABN-Amro verwacht ook de handel aanhoudend hoge prijzen. De Boerenbond Deurne dochter Bracofeed verwacht voor de periode tot de komende zomer een vaste markt voor tarwe, ma en soja. Voor tarwe gaat Bracofeed in Europa uit van 260 euro per ton. Voor ma verwacht Bracofeed-directeur Theo van Loon prijzen tussen de 250 en 260 euro. Volgens hem is de markt voor soja het meest vast. Van Loon gaat uit van een prijs van 1.800 dollarcent per bushel met komend voorjaar een daling naar 1.500 dollarcent.

In de actuele marktberichten zien we weer een prijsverhoging van de ma. Die trekt de tarwe- en sojaprijzen mee omhoog. Van Loon denkt dat speculanten de graanprijzen binnenkort weer laten opdrijven of ten minste ondersteunen. Alternatieve voerbestanddelen zijn er nauwelijks, verzucht Van Loon.

Granen en sojaschroot vormen de hoofdbestanddelen van de meeste voeders, daar kun je weinig mee schuiven. Vervang je deze rigoureus door andere bestanddelen dan zijn je dieren van slag. Onlangs sprak ik een vleesvarkenshouder die, met succes, de varkens op zondag niet twee, maar n keer voerde. Dat zorgt dan ook voor een besparing.

Toekomstscenarios

Van Loon adviseert veehouders hun voeraankopen te spreiden. Veehouders voor wie de voerkosten een toenemend probleem vormen, krijgen het advies de markt te volgen, maar daarbij wel weg te blijven van de sojamarkt. Die is te ingewikkeld en er kleven grote risicos aan. Volgens Pierre Berntsen zullen de hoge mengvoerprijzen voor veel bedrijven aanleiding zijn na te denken over een strategie hun bedrijf minder afhankelijk te maken van volatiele grondstofmarkten.

Meer bedrijven zullen een deel van hun productie of gebruik willen afdekken door het afsluiten van termijncontracten. Het aantal bedrijven dat via eigen aankoop van enkelvoudige grondstoffen flexibel gaat voeren zal toenemen. Ook zullen veehouders meer gaan samenwerken met akkerbouwers. De belangen op het gebied van prijs zijn wel tegengesteld, maar beiden hebben behoefte aan voorspelbare prijzen. Verder zullen veehouders trachten de productie van graan in eigen hand te nemen door pacht of huur van grond, in binnen- of buitenland.

Zelf mengen

Een optie die bij hoge mengvoerprijzen vaker voorbij komt, is het zelf voer mengen. Bezint eert ge begint, waarschuwt Hans Vink, trainer, molenaar en mengvoerspecialist bij PTC+ in Barneveld. PTC+ verzorgt voor varkenshouders regelmatig cursussen zelf voer mengen.

Onze ervaring is dat veel varkenshouders enthousiast aan deze cursus beginnen om gaandeweg tot de conclusie te komen dat het zelf mengen te rooskleurig wordt voorgesteld. Er komt toch wat bij kijken. Investeren in voerinstallaties, een hoog elektriciteitverbruik, grondstoffen die je toch moet inkopen en transporteren. Onze ervaring is dat dit voor een doorsnee varkenshouder niet loont. En voor legkippen luistert de samenstelling heel nauw, waarschuwt Vink.