'Vraag naar broedeieren blijft groot bij een aanhoudend krap aanbod'

De markt voor broedeieren veranderde de afgelopen jaren steeds. Het wegvallen van uitvoer naar Rusland, de oorlog in Oekraïne en uitbraken van vogelgriep raakte de sector fors. Regelmatig vielen exportmarkten weg. Wat betekent dat voor de markt?

De forse stijging van voerkosten tussen 2021 en 2023 (zie figuur 1) zorgde voor moeilijke jaren. De markt voor broedeieren verbeterde in 2024 fors, met stijgende prijzen van broedeieren in combinatie met dalende voerkosten.

De bovengemiddelde groei van de prijs van broedeieren komt door 1) de sterke vraag naar kip in Europa en wereldwijd, 2) een krap internationaal aanbod van vermeerderingsdieren en daardoor broedeieren en 3) de aanhoudende impact van vogelgriep op de productie wereldwijd. Daarnaast zorgen geopolitieke spanningen voor een rem op uitbreidingsinvesteringen, met name in Centraal- en Oost-Europa en het Midden-Oosten.

Ruime helft van Nederlandse broedeieren blijft binnen Europa

Nederland exporteerde ongeveer 70.000 ton broedeieren in 2024, een groei van ongeveer 20 tot 25 procent. Daarvan ging 25 tot 30.000 ton naar landen buiten Europa. In Europa groeide in 2024 de productie ongeveer 30 procent sneller dan buiten Europa, waar de groei ongeveer 10 procent bedroeg.

De belangrijkste afzetmarkten binnen Europa groeiden in 2024 aanzienlijk: de Duitse markt bedroeg circa 12.000 ton en de Belgische circa 15.000 ton. Ook de vraag uit Polen was bijzonder sterk en zal over heel 2024 ongeveer 5.000 tot 6.000 ton bedragen. Daarnaast groeide ook in veel kleinere markten de Europese handel in broedeieren snel; bijvoorbeeld in Frankrijk, Denemarken, Roemenië, Zwitserland, Oostenrijk en Spanje.

Er zijn twee belangrijke redenen voor deze sterke groei in Europese vraag naar broedeieren. Ten eerste is de zeer sterke vraag naar kip en eieren. De vraag naar kip groeide in 2023 met 3,5 procent en in 2024 met bijna 5 procent. Door de oorlog in Oekraïne en spanningen in het Midden-Oosten kon de productie op vermeerderingsbedrijven niet gelijk meegroeien door verminderde vraag in deze belangrijke exportmarkten. De tweede reden betreft de aanhoudende uitbraken van vogelgriep wereldwijd. Dit heeft een aanzienlijke impact op het aanbod en leidt continue tot spanningen op de markt.

Export van broedeieren groeit in Nederland sneller dan in Europa

De export van broedeieren naar landen buiten Europa groeit dit jaar met ongeveer 5 procent. Nederland realiseert een hogere groei van ongeveer 10 procent (zie figuur 3).

De Nederlandse vermeerderingssector veranderde sterk in de afgelopen vijf jaar. Belangrijk is het vrijwel geheel wegvallen van de export van 18.000 ton broedeieren naar Rusland. Sinds 2021 ontwikkelde het Midden-Oosten en Afrika zich steeds meer als belangrijkste afzetmarkt. Irak bouwt de pluimveesector opnieuw op na de oorlog. En Saoedi-Arabië breidt de lokale sector sterk uit vanwege voedselzekerheidsmotieven.

„Op lange termijn zal de pluimveesector in het Midden-Oosten en Afrika fors blijven groeien met circa 3 tot 4 procent per jaar.”

Oekraïne ontwikkelt zich steeds meer als een afzetmarkt van broedeieren vanwege de groeiende exportpositie van de pluimveesector naar het Midden-Oosten en Europa. In veel gevallen lopen investeringen in lokale vermeerderingsbedrijven niet in gelijke mate met de groei van de lokale pluimveesector. Ook Afrika ontwikkelt zich steeds meer als afzetmarkt. Hier is de vraag veranderlijk gezien het al dan niet beschikbaar zijn van harde valuta (Amerikaanse dollar), maar ook vanwege dierziekten. De verwachting is dat op lange termijn de pluimveesector in het Midden-Oosten en Afrika fors zal blijven groeien met circa 3 tot 4 procent per jaar, dit mede gedreven door demografische ontwikkelingen.

De Nederlandse vleeskuikensector heeft in de afgelopen tien jaar de wereldwijd unieke omschakeling naar langzaam groeiende kipconcepten gemaakt voor het supermarktsegment. Dit heeft het aanbod van vleeskuikens in Nederland sterk doen verminderen en daardoor is er zowel in de conceptmarkt als voor de reguliere vleeskuikenmarkt krapte ontstaan. Voor vermeerderingsbedrijven betekent ook in toenemende mate keuzes die gemaakt worden of je produceert voor de conceptmarkt, de reguliere markt of voor de exportmarkt. Daarnaast worden vermeerderingsbedrijven ook in toenemende mate gevraagd naar omschakeling richting vleeskuiken- of leghenproductie. Dit zijn sectoren die al enkele jaren zeer winstgevend zijn.

Nederland sterk in Irak en Saoedi-Arabië

De Nederlandse vermeerderingssector is sterk in de handel met Irak en Saoedi-Arabië, met een marktaandelen van 50 tot 70 procent van de totale Europese invoer.

De belangrijkste concurrenten van Europa en daarmee ook Nederland op de wereldmarkt voor broedeieren zijn de Verenigde Staten (ongeveer 60.000 ton), Turkije en België (beiden 40 tot 50.000 ton), Brazilië en Duitsland 20 tot 30.000 ton) en daarna Spanje, Bulgarije, Tsjechië en Hongarije, allen ongeveer 10.000 ton uitvoer. De EU gezamenlijk exporteert ongeveer 90.000 ton.

Turkije belangrijkste internationale concurrent

De meeste landen hebben een regionale focus in broedeierenhandel. Amerika is vooral gericht op Noord- en Centraal-Amerika, inclusief het Caribisch gebied. Brazilië ’s belangrijkste focus is Zuid-Amerika, terwijl Nederland, België en Turkije het Midden-Oost en Afrika domineren. Met name Turkije ontwikkelde zich de afgelopen jaren sterk als exporteur naar het Midden-Oosten en voormalige Sovjet-Unie staten, inclusief Rusland.

Uitbraken van vogelgriep leiden regelmatig tot nieuwe kansen, zoals de uitbraken in Zuid-Afrika in 2023, waar meer dan 30 procent van de vermeerderingsstapel werd geruimd. Met name Brazilië profiteerde daarvan, omdat veel Europese landen dicht zaten door vogelgriep. In de periode daarna, heeft Europa nieuwe exportmarkten aangeboord in Midden-Amerika (Mexico), Azië (Filippijnen) en zelfs de Verenigde Staten.

De impact op de markt van uitbraken van vogelgriep in Turkije eind 2024 was fors. Exporteurs zoals Nederland en België profiteerden en zagen de prijzen in het vierde kwartaal van 2024 nog sterker stijgen.

Gunstige vooruitzichten door goede vraag en lagere kosten

De Rabobank verwacht dat ook in 2025 de vraag naar broedeieren sterk zal blijven. De bank verwacht dat de wereldwijde vraag naar pluimveevlees bovengemiddeld zal zijn met 2 tot 3 procent groei. Zowel Europa, het Midden-Oosten als Afrika zullen allen boven deze gemiddelde groei zitten. Tegelijkertijd is het aanbod van vermeerderingsdieren wereldwijd nog steeds krap en de Rabobank verwacht dat dit krap blijft. De voerprijzen blijven ongeveer op het huidige niveau, waarbij tarwe relatief beperkt beschikbaar is, terwijl soja goed beschikbaar is. Er zijn hierbij wel onzekerheden met betrekking tot een mogelijke handelsoorlog die ook impact kan hebben op de prijzen van voer, bijvoorbeeld indien er een import belasting op Amerikaanse soja zou komen.

„Het is belangrijk dat Nederlandse exporteurs snel een positie kunnen opbouwen in de Afrikaanse pluimveesector.”

De belangrijkste bedreigingen zijn op lange termijn een vergaande focus op voedselzekerheid in importlanden, zoals Saoedi-Arabië Maar ook Irak. Het blijft daardoor belangrijk om niet te afhankelijk te zijn van een beperkt aantal markten. Kansen zijn er in de verdere ontwikkeling van de pluimveesector in Afrika. De verwachting is dat de belangrijkste concurrentie zal komen van andere EU-exporteurs en Brazilië en in mindere mate Turkije.

Schommelingen in aanbod kip en vogelgriep beïnvloeden broedeimarkt

De het alsmaar veranderende aanbod en vraag naar broedeieren en daarnaast uitbraken van vogelgriep zullen de komende jaren blijven leiden tot aanhoudende verschuivingen in de vraag naar broedeieren. Uitbraken in Nederland kunnen aanzienlijke invloed hebben op de uitvoer, terwijl uitbraken in andere exportlanden snel kunnen leiden tot groeiende vraag. Dit zal de komende jaren zo blijven, ondanks het toenemende gebruik van vaccinaties.

Samengevat zijn de vooruitzichten voor de vermeerderingssector gunstig door de goede vraag en lagere (voer)kosten, aldus de Rabobank. De Nederlandse kwaliteit van broedeieren staat wereldwijd goed bekend en geeft Nederland een gunstige positie, mits de sector tegen een concurrerende kostprijs kan blijven leveren.