NVP pleit voor alternatieve aanpak stikstofproblematiek

Daarmee reageert de NVP op de uitspraak van de rechtbank tussen Greenpeace en de Staat van vorige week. Hieruit kwam naar voren dat de Staat meer moet doen om de stikstofproblemen in het land op te lossen.

„‘De natuur staat op omvallen’ was de afgelopen jaren het veelgehoorde mantra, maar vooral op papier een gevaar”, stelt Oplaat. „Het was een politieke keuze om de staat van de natuur alleen af te meten aan een berekende Kritische depositiewaarde (KDW). Op basis van die berekeningen heb je echter nog steeds met een overschrijding te maken als je alle landbouw, industrie en mensen uit Nederland zou weghalen.”

KDW een bandbreedte

„De KDW is geen enkel getal, maar een bandbreedte. De politiek heeft in het verleden echter besloten om de onderkant van deze bandbreedte te hanteren, terwijl er nog niet daadwerkelijk in het veld gekeken is of de overschrijding van de KDW ook leidt tot een verslechtering van natuur. Diverse natuurgebieden waar de KDW fors wordt overschreden verkeren in een prima staat. De praktijk toont hier aan dat de papieren werkelijkheid niet overeenkomt met de realiteit”, volgens de NVP-voorzitter.

Bij vergunningverlening middels het rekenmodel Aerius komt deze papieren werkelijkheid naar voren. Diverse onderzoeken (commissie Hordijk, RIVM, TNO) hebben al reeds geconcludeerd dat Aerius niet geschikt is voor deze toepassing, wijst de NVP-voorzitter op.

Depositie fors overschat

„Onderzoek van De Heij naar de situatie in het duingebied Zuid Holland en in Schiermonnikoog toonden al eenduidig aan dat de droge depositie in het rekenmodel fors wordt overschat, tot wel drie keer. Daarnaast bleek uit dit onderzoek en eerdere bevindingen van de Universiteit van Amsterdam, dat ammoniak binnen de 500 meter neerslaat of in de hogere luchtlagen terechtkomt. Voor stikstofdepositie op natuurgebieden is dan ook geen veroorzaker of bron aan te wijzen. De term piekbelaster zou niet eens mogen bestaan. Dat wil niet zeggen dat de veehouderij geen aandeel heeft in de stikstofdepositie, reductie is gerechtvaardigd. Alleen geldt dit voor alle sectoren, niet uitsluitend voor de veehouderij.”

„Vanuit Europa wordt ook geen aanpassing gevraagd ten aanzien van stikstof. Binnen onze nationale wetgeving is stikstofreducering het enige punt van aandacht geworden. De EU vraagt alleen om een goede staat van instandhouding van de natuur.”

Plan van aanpak

Door het erkennen van bovenstaande feiten kan men volgens Oplaat uit de tunnelvisie komen die Den Haag nu al ruim vijf jaar in de greep houdt. De logische vervolgvraag is: hoe dan?

• Loslaten KDW
  Allereerst moet de KDW worden losgelaten volgens Oplaat en dient er rechtstreeks te worden gestuurd op de staat van instandhouding, volgens de oorspronkelijke doelstelling waar een gebied voor is aangewezen (zonder de op een later tijdstip toegevoegde ‘typische soorten’).
• Drempelwaarde van tenminste 1 mol voor vergunningverlening
  Voor vergunningverlening kan een drempelwaarde worden gehanteerd van tenminste 1 mol. TNO heeft aangegeven dat berekeningen onder de 1 mol statistische ruis zijn en geen goede wetenschappelijke praktijk. Er ligt in de Tweede Kamer reeds een aangenomen motie van Ja21 en BBB om dit te doen. De onderbouwing van deze toetsing kan worden afgeleid van de drempelwaardepraktijk zoals deze in Duitsland is ingevoerd, welke juridisch is getoetst bij de EU. Een dalende geborgde emissie van ammoniak uit de veehouderij zorgt voor verdere onderbouwing richting EU. Door het invoeren van deze systematiek zijn ook vrijwel alle PAS-melders bevrijd van de slepende onzekerheid, waar zij in zijn beland door continue gefaald overheidsbeleid.
• Nulmeting Natura 2000-gebieden
  Voor alle Natura 2000-gebieden zal een nulmeting worden bepaald. Daar waar die niet bekend is, kan de huidige situatie als uitgangspunt worden genomen. De VHR-richtlijn laat dit toe.
• Drukfactoren in kaart brengen
  Per gebied dienen alle drukfactoren in kaart te worden gebracht, net als onderhouds- of herstelmaatregelen. Provincies dienen te controleren hoe doelmatig middelen worden besteed door Terrein Beherende Organisaties (TBO’s). Hiervoor is een onafhankelijk toetsing vereist, welke kan worden uitgevoerd door de Ecologische Autoriteit. Deze instantie kan dan ook de voortgang rapporteren aan het parlement.
• Een daadwerkelijke toepassing volgens de VHR met een toetsing aan de economische en maatschappelijke gevolgen van gebieden.
  Er moet volgens de VHR worden getoetst wat de mogelijke economische en maatschappelijke gevolgen zijn. In Nederland doen zich echter situaties voor waar deze gevolgen erg groot zijn.

Wierdense Veld

„Neem als voorbeeld het Wierdense Veld in Overijssel”, zegt Oplaat. „Bij aanwijzing zijn snippers actief hoogveen, waar een meter zandrug tussen ligt, als geheel oppervlakte gerekend om zodoende aan het minimum van 100 vierkante meter te komen. Om dit feitelijk al te kleine oppervlakte het hoogveen in stand te houden, is het noodzakelijk het waterpeil op een constante hoogte te houden. Omdat er aan weerszijden drinkwater wordt gepompt voor Overijssel is dit vrijwel onmogelijk te realiseren. Tegen beter weten in wordt er toch 32 miljoen euro gespendeerd in ondergronds damwand. De drinkwatervoorziening blijft echter volop door pompen en zou vanwege tekorten eigenlijk nog moeten worden verhoogd.”

„Op het Wierdense Veld is dus niet getoetst aan de VHR-richtlijn of dit maatschappelijk en economisch verantwoord is. Maatschappelijk gezien is er een groot belang meer drinkwater te kunnen oppompen. Economisch gezien maakt een investering van 32 miljoen euro voor 100 viekante meter dit het duurste stuk grond van Nederland.”

Conclusie

„Met de bovengenoemde aanpassingen in de stikstofaanpak is er niet alleen weer perspectief voor de landbouw, ook bouw en infrastructuur zijn (met niet-structurele uitstoot bij bouw/aanleg) niet meer afhankelijk van vergunningen dankzij de drempelwaarde. De natuur is niet gebaat bij een papieren werkelijkheid, maar bij gerichte maatregelen die hier mee inzichtelijk gemaakt worden”, stelt de NVP-voorzitter.