Concentratie fijnstof blijft beneden Europese norm

De gemiddelde concentratie fijnstof (PM10) in Nederland neemt al jaren af, meldt Compendium voor de Leefomgeving. Sinds 2000 is de gemiddelde concentratie voor regionale stations afgenomen met 15 microgram per kubieke meter. Voor stedelijke achtergrondstations en verkeersbelaste stations zijn de gemiddelde concentraties afgenomen met 14 microgram per kubieke meter. Er zijn echter wel forse verschillen van jaar op jaar door meteorologische fluctuaties. Deze trend zet zich ook in de meest recente jaren door.

De daling in de fijnstof concentraties door de jaren heen komt vooral door emissiebeperkende maatregelen bij verkeer, industrie en de energiesector. Zo is door strengere eisen aan motorvoertuigen de uitstoot van fijnstof verminderd. Een deel van deze winst is echter verloren gegaan door toename van het aantal gereden kilometers, zwaardere voertuigen, hogere snelheden en een hogere belading.

Er is ook een daggemiddelde grenswaarde voor fijnstof in de Europese Unie. Volgens die grenswaarde mogen er in een kalenderjaar niet meer dan 35 dagen voorkomen met een daggemiddelde concentratie PM10-fijnstof boven de 50 microgram per kubieke meter. Een overschrijding van deze daggemiddelde grenswaarde treedt op meetlocaties sinds 2011 niet meer op.

Modelberekeningen

Om inzicht te krijgen in de fijnstof concentraties in Nederland worden er naast metingen ook modelberekeningen gebruikt. Zo kunnen concentraties worden berekend voor plekken waarvoor geen metingen beschikbaar zijn. Daarbij blijkt dat de fijnstof concentraties in het overgrote deel van Nederland onder de afgeleide norm van 31,2 microgram per kubieke meter blijven. In de regio IJmond en Maasvlakte komen er wel overschrijdingen van deze afgeleide norm voor. Ook komt er in de regio IJmond overschrijding voor van de jaargemiddelde Europese grenswaarde.

Vanaf 2030 gaan er strengere Europese grenswaarden gelden voor luchtkwaliteit. In april 2024 zijn de EU-landen en het Europees Parlement het daarover eens geworden. Voor fijnstof wordt vanaf 2030 de jaargemiddelde grenswaarde van 40 microgram per kubieke meter aangescherpt naar 20 microgram. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hanteert een advieswaarde van 15 microgram per kubieke meter voor de jaargemiddelde concentratie van fijnstof, aldus Compendium voor de Leefomgeving.

Het Compendium voor de Leefomgeving is een website met feiten en cijfers over milieu, natuur en ruimte in Nederland. Het is een uitgave van het Centraal Bureau voor de Statistiek, Planbureau voor de Leefomgeving, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en Wageningen University & Research.

Fijnstofreductieplan pluimveesector

Het toenmalige kabinet nam in februari vorig jaar een plan van LTO/NOP en NVP om fijnstof uit pluimveestallen verder te reduceren in hoofdlijnen over. Dat betekent 50 procent reductie voor nieuwe stallen, 50 procent reductie voor bestaande stallen in ‘hotspots’ en 30 procent reductie voor bestaande stallen buiten ‘hotspots’ voor 2033. Deze percentages gelden ten opzichte van een stal zonder emissiereducerende maatregelen.