EU voert importheffing in op Oekraïense eieren
Door de oorlog in Oekraïne stond de Europese Commissie toe dat Oekraïne tariefvrij landbouwproducten, waaronder eieren, naar de EU exporteerde. De Oekraïnse export van eieren naar de EU explodeerde hierdoor en vertienvoudigde zelfs.
Vorig jaar ging het in totaal om 40.064 ton eieren, tien keer zoveel als voor de oorlog. In 2022 was dit nog 17.045 ton. In totaal importeerde de EU vorig jaar 66.332 ton eieren. Ruim de helft is dus uit Oekraïne afkomstig.
Begin dit jaar heeft de EU, na aandringen van Frankrijk en Oost-Europese landen, daarom een quotum toegekend op basis van de leveringen in de tweede helft van 2021 en heel 2022 en 2023. De nieuwe regeling ging op 6 juni 2024 in en amper twee weken later werd de grens bereikt.
'We worden blij gemaakt met een dode mus'
Beleidsmedewerker Martijn Chombaere van de Landsbond Pluimvee verwacht dat de maatregel effect gaat hebben. Al vindt hij dat de Europese pluimveesector blij wordt gemaakt met een dode mus. „In feite zou er op de EU-markt gewoon geen eieren mogen komen die niet EU-conform zijn. Of het nu met of zonder invoertarieven is”, zegt Chombaere tegen het Vlaams infocentrum land- en tuinbouw.
Als ‘economische levenslijn’ stond de EU sinds de start van de oorlog toe dat Oekraïense landbouwproducten vrij van invoerheffingen en quota naar de Europese Unie mochten worden uitgevoerd. Het gevolg laat zich raden: een overspoeling van de Europese markt met Oekraïense producten zoals eieren. Vooral vanuit Oost-Europese EU-lidstaten klonk het protest hiertegen steeds luider.
Eerder dit jaar werkte de Unie daarom een compromis uit dat onder meer een noodrem instelt op de invoer van gevogelte, eieren, suiker, maïs, haver, gries en honing. Overstijgt de invoer van deze 'bijzonder gevoelige' producten de gemiddelde importvolumes van het tweede semester van 2021 en de jaren 2022 en 2023, dan worden er automatisch heffingen opgelegd. De invoerbeperkingen gingen begin deze maand van kracht en deze week werden de quota van eieren en haver reeds bereikt. De Europese Commissie trekt nu aan de zogenaamde noodrem en zal binnen twee weken invoerrechten heffen. Een derde landbouwproduct, suiker, zou volgens de EU ondertussen ook al flirten met het quotum.
'Omwegen zullen worden gevonden'
De Vlaamse belangenbehartiger Landsbond Pluimvee denkt niet dat de heffing van invoerrechten ervoor zal zorgen dat de markt niet langer zal worden overspoeld. „Het zal misschien enig effect hebben, maar wij vrezen dat Oekraïne andere manieren zal vinden om eieren toch in Europa binnen te krijgen”, zegt Chombaere. Hij verwijst hierbij naar het issue van 2018 waarbij Oekraïne een invoerquotum kreeg voor versneden kip. Zo had kipfilet ook een quotum. Door kippenborsten echter op een speciale manier te versnijden, met de vleugel er nog aan, vonden de Oekraïners een achterpoortje in de wet om het vlees toch naar Europa te exporteren zonder rekening te moeten houden met het quotum. Eenmaal in Europa werden deze dan tot filets versneden en zo opgewaardeerd en verkocht als Europese filets.
Stempelwet
Eenzelfde verhaal ziet Chombaere in de vernieuwde stempelwet. „Elk ei heeft een stempel waarop staat in welk soort systeem de eieren zijn geproduceerd. Zo kan je zien of het bijvoorbeeld om een biologisch of een scharrelei gaat en vanwaar het ei afkomstig is. In het verleden was er geen stempelplicht op bedrijfsniveau, maar slechts na het pakstation”, legt Chombaere uit.
Tussen het leghennenbedrijf en het pakstation kan er echter al heel wat worden gefraudeerd, waarschuwt Chombaere. Zo kunnen Oekraïense eieren via een land als bijvoorbeeld Polen vrij door Europa worden getransporteerd. „We hebben ons daar jaren tegen verzet”, vertelt Chombaere. „Onlangs heeft de commissie met de herziening van de handelsnormering de stempelplicht aangepast. Vanaf nu geldt de stempelplicht op productieniveau. Er is een overgangstermijn van twee jaar, maar elke lidstaat kan zichzelf een uitzondering gaan toekennen. We weten nu al welke landen dit zullen doen. Onbegrijpelijk dat de EU deze achterpoort voorziet.”
Chombaere vindt het spijtig dat de sector zich tevreden moet stellen met invoerheffingen of een vernieuwde stempelplicht. „In feite zouden er op de EU-markt helemaal geen eieren mogen komen die niet EU-conform zijn. Hoe is het mogelijk dat men hier maatregelen neemt om verrijkte kooien uit te faseren, terwijl men nog steeds eieren toelaat die zijn geproduceerd in omstandigheden die hier al sinds 2012 verboden zijn”, zegt Chombaere, die nog meegeeft dat er miljoenen Oekraïense eieren naar de voedingsindustrie gaan.
Tekst: Tom Schotman
Groeide op een vleeskuikenbedrijf in het Achterhoekse Vragender op. Schrijft sinds augustus 2013 voor Pluimveeweb.nl, vakblad Pluimveeweb, Pigbusiness.nl, vakblad Pig Business en de regionale agrarische vakbladen van Agrio.
Beeld: Susan Rexwinkel
Bron: Vlaams infocentrum land- en tuinbouw