Antibioticagebruik in de leghennenhouderij stabiliseert verder

Het gebruik bij vleeskuikens is gestegen van 5,8 dierdagdosering (DDANAT) op basis van kilogrammen in 2022 tot 6,9 in 2023. Deze stijging wordt niet gevonden in vergelijking met het gemiddelde gebruik op bedrijfsniveau (DDAf). Dit verschil kan volgens SDa worden verklaard door een sterke daling van de door het CBS gerapporteerde dieraantallen, die dienen als bron voor de berekening. Eenzelfde mate van daling van dieraantallen wordt niet door de sector gerapporteerd.

De door de sector aangeleverde dieraantallen per bedrijf zijn de basis voor de noemer berekening van de DDDAF-cijfers. De DDDAF-cijfers over het gebruik op bedrijfsniveau laten een vergelijkbaar gebruiksniveau zien vergeleken met 2022. Het is onduidelijk waarom de dieraantallen van het CBS en de diersector zo sterk verschillen en waarom dit verschil verandert over de jaren.

Toename in traag groeiers

Er worden twee categorieën vleeskuikens onderscheiden: reguliere rassen en trager groeiende rassen. Afgelopen jaar is het aandeel trager groeiende vleeskuikens opnieuw toegenomen; 51 procent van het gemiddeld aantal aanwezige vleeskuikens is trager groeiend. Bij de reguliere vleeskuikens ligt het gemiddelde gebruik hoger. Over 2023 is het gemiddelde gebruik licht gedaald met een groot verschil tussen bedrijven. De nog steeds grote verschillen in gebruik tussen bedrijven suggereren volgens SDa dat een verdere daling van het gebruik mogelijk is Het gebruik bij trager groeiende rassen is laag en is gestabiliseerd. De meeste bedrijven (77 procent) hebben in 2023 helemaal geen antibiotica gebruikt. De verschuiving van reguliere naar trager groeiende rassen in de afgelopen jaren heeft aanzienlijk bijgedragen aan de algehele daling van het antibioticumgebruik in de vleeskuikensector.

Bij opfokbedrijven voor de vleeskuikensector is het gemiddelde gebruik laag (5,0 DDDAF), maar er bestaan nog wel relatief grote verschillen tussen bedrijven. Op vermeerderingsbedrijven is het gebruik laag en zijn verschillen tussen bedrijven beperkt.

Benchmarking vleeskuikens

De benchmarkwaarde voor aanvaardbaar gebruik is voor vleeskuikens (regulier en traag groeiers) per 2019 vastgesteld op 8 DDDAF. Het percentage bedrijven met reguliere vleeskuikens met een gebruik boven de SDa-benchmarkwaarde is licht toegenomen tot 53 procent in 2023. Een groot deel van deze bedrijven bevond zich ook in 2022 in het actiegebied (bedrijven met hoger antibioticagebruik) Hierbij dient de kanttekening te worden gemaakt dat de SDa-actiewaarde van 8 DDDAF voor reguliere vleeskuikenbedrijven moet worden gezien als ‘stip aan de horizon’ en dat deze waarde op dit moment nog niet wordt gehanteerd als benchmarkwaarde door de vleeskuikensector.

Op basis van de door de sector gehanteerde actiewaarde (24 DDDAF) is het percentage bedrijven in het actiegebied 13 procent en in het signaleringsgebied van de sector bevindt zich nog 26 procent van de bedrijven. Het percentage bedrijven met trager groeiende rassen met een gebruik boven de actiewaarde van de SDa is 6 procent. Structureel hoog gebruik komt nauwelijks voor. De introductie van trager groeiende rassen heeft duidelijk een zeer positief effect op het antibioticumgebruik in de vleeskuikensector.

Leghennen stabiel

Het antibioticumgebruik bij leghennen is op een stabiel laag niveau van rond de 1-2 dierdagdoseringen. Op de meeste bedrijven worden helemaal geen antibiotica gebruikt. Het relatieve hoge gebruik van colistine op een aantal bedrijven blijft een punt van zorg . Het gebruik van colistine is afgelopen jaar toegenomen van 0,3 DDDAF tot 0,5 DDDAF gemiddeld. De stijging in kilogram actieve stof colistine is 21 procent. Ook bij de opfok van leghennen is het antibioticumgebruik laag en zijn verschillen tussen bedrijven beperkt.

Bij de opfok van (groot)ouderdieren in de leghennensector wordt nog wel regelmatig antibiotica ingezet (gemiddeld 8,1 DDDAF) en bestaan er grote verschillen tussen bedrijven. Ook worden hier relatief veel tweede keuze middelen ingezet; 62 procent van het gebruik is tweede keuze middel. Hier lijkt volgens SDa een verdere verlaging van het antibioticumgebruik mogelijk. Op vermeerderingsbedrijven is het gebruik laag.

Andere sectoren

In de melkgeiten-, pluimvee-, rundveesector is het gebruikspatroon vergelijkbaar met het jaar ervoor. In de kalkoensector is het antibioticumgebruik gedaald met 34,2 procent ten opzichte van het gebruik in 2022. Het antibioticumgebruik in de kalversector en konijnensector is gestegen met respectievelijk 7,6 procent en 8,5 procent ten opzichte van 2022. De verwachting is dat verdere reductie van het antibioticumgebruik in de gemonitorde diersectoren kan worden bereikt door het verlagen van het gebruik op bedrijven met een structureel hoog gebruik.

Overwegend positief

De SDa vergelijkt jaarlijks de gebruikscijfers van antibiotica met de verkoopcijfers. De verkoop van antibiotica is in 2023 met 4,5 procent gestegen ten opzichte van 2022. De daling ten opzichte van het door de overheid aangewezen referentiejaar 2009 is nu 76,4 procent. SDa ziet de resultaten van 2023 als overwegend positief.