Innovaties in de landbouw bieden kansen: ‘Geef boeren handelingsperspectief'

Dick Heederik wees in een position paper op de RAV-systematiek, die door de rechter is afgewezen omdat die uitging van gemiddelde waarden voor ammoniakuitstoot, terwijl de werkelijke hoeveelheid wel vijf keer zo groot of zo klein kan zijn. Heederik, hoogleraar volksgezondheid aan de Universiteit Utrecht, pleit in zijn paper daarom voor een benadering met benchmarks op bedrijfsniveau. Met zo een systematiek krijgen veehouders inzicht in de eigen emissie, stelt hij, en kunnen die vergelijken met de emissies van hun collega’s. En daar kan hij op sturen; met een algemene aanpak als de RAV-systematiek lukt dat niet.

Inzet kerngetallen

Hij kreeg bijval van Agrifirm-directeur Ruud Tijssens. Die wees erop dat boeren al veel gebruik maken van kengetallen om de bedrijfsvoering te optimaliseren. „Een pluimveehouder kijkt naar zaken als voerconversie, groei per dag, uitvalpercentage en gemiddeld gewicht,” betoogde hij, „en een akkerbouwer naar opbrengst (ton/ha), zetmeelgehalte (bij aardappels), suikerpercentage (bij suikerbieten), het percentage tarra, winbaarheid, het percentage groen, het percentage rot, bodemparameters zoals zwavel, stikstof, fosfaat, etc.”

Met die kengetallen kan hij zijn bedrijfsvoering optimaliseren. Met ecologische parameters kan dat ook gebeuren op het gebied van emissies naar lucht en water. „Door boer en teler parameters aan te bieden, kan hij die vraagstukken ook internaliseren in zijn bedrijfsvoering. Als een boer wordt uitgedaagd om te werken aan reductie van stikstofemissie wordt dat een integraal onderdeel van zijn denken, handelen en beleven.”

Zijn bedrijf heeft een tijd geleden al een project opgestart om in de praktijk te testen of emissiemetingen in de veehouderij mogelijk zouden zijn, vertelde hij, en die lieten zien dat dat mogelijk is. Ook in open stallen, al vergt dat meer van de veehouder.

Het gebruik van sensoren op individuele locaties die op uur- en dagbasis meten is veel betrouwbaarder dan de RAV-methodiek, stelde hij. En daarmee waarschijnlijk wel geschikt voor afgifte van vergunningen.

Kringloopwijzer

WUR-onderzoeker Michiel de Haan is betrokken bij de ontwikkeling van de Kringloopwijzer, een instrument dat melkveehouders al sinds 2016 kengetallen voor hun bedrijven oplevert. De KRW kan bijdragen aan verschillende doelen, betoogde hij, voor het realiseren van doelsturing, maar ook bijvoorbeeld voor het verlagen van mestproducties, of van ammoniak- en broeikasgasemissies. „En dat werkt”, stelde hij. „Doordat de zuivelindustrie lage broeikasgasemissies beloont, is die emissie bij melkveehouders al flink gedaald.”

De Kringloopwijzer is ontwikkeld voor de melkveehouderij, maar een zelfde instrument zou ook voor andere sectoren ontwikkeld kunnen worden, meende hij. „Maar bedenk wel dat het invullen van de Kringloopwijzer op zich niet leidt tot reductie. Je moet wel met die resultaten aan de slag.”