BBB-lijsttrekker Sander Smit weet hoe de hazen lopen in Brussel
'Ik denk dat er echt een centrumrechtse koerscorrectie nodig is'
Zijn ervaring in het Brusselse is belangrijk, zegt Smit. „Je moet weten wat de opvattingen zijn van de oudgedienden in het Europees Parlement, die van de verschillende fracties, en de complexe nationale belangen per dossier kennen.” Als je dat niet weet, vertelt hij, loop je jarenlang alleen maar wat indrukken op te doen en ben je niet slagvaardig. „Ik ben niet als lijsttrekker van de BBB aangetreden om daar vijf jaar een beetje rond te lopen. Daarvoor staat er te veel op het spel. Ik wil echt zaken veranderen.”
Welke zaken wilt u aanpakken?
„Ik denk dat er een centrumrechtse koerscorrectie nodig is tegen de doorgeschoten Green Deal en het mislukte migratiebeleid. Na de verkiezingen verschuiven de verhoudingen in het Europees Parlement naar rechts. Dat moeten we optimaal benutten voor onze doelstellingen als BBB.”
Wat zijn die doelstellingen? En dan vooral op landbouwgebied?
„Het allerbelangrijkste is dat er gekeken wordt naar de politieke dimensie van voedselzekerheid. Geopolitiek denken, ook waar het gaat om voedselzekerheid, is niet het sterkste punt van de Europese Unie. Afgelopen decennia hebben we onze defensie verkwanseld. Nu dreigt hetzelfde met onze voedselproductie en industrie te gebeuren. Rob de Wijk, directeur van het The Hague Center for Strategic Studies, zei onlangs in een interview in Elsevier: ‘Minder voedsel maken is gevaarlijk.’ Ik ben het daarmee eens, maar niet alle partijen zien dat probleem. Veel partijen gaan mee in het narratief dat we een ‘transitie’ moeten doorvoeren. Wij stellen daar een ander narratief tegenover. Wij willen dat er voedselproductiegebieden, Food 2050-gebieden, worden aangewezen. Net zoals we nu de Natura 2000-gebieden hebben. Die gebieden moeten worden beschermd en worden vrijgesteld van alle belemmeringen en belastingen die op dit moment gelden. We hebben natuurlijk gezien dat de Europese Commissie een paar regeltjes van de Green Deal heeft teruggedraaid, maar er moet veel meer gedereguleerd worden. Zeker in die gebieden.”
Sander Smit
Sander Smit (1985) studeerde bestuurskunde aan de Universiteit Twente. Hij werkt als adviseur en relatiemanager in het bedrijfsleven, was eerder gemeenteraadslid, en tot 2022 ruim acht jaar beleidsmedewerker van CDA-Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik. Hij was daar de drijvende kracht achter het rapport ‘Land in de Knel’, waarmee Schreijer-Pierik al in 2015 waarschuwde dat de Nederlandse tenuitvoerlegging van Natura 2000 en de Vogel- en Habitatrichtlijnen het land op slot zette.
Verder is Smit co-redacteur van de onderzoekspublicatie ‘Stikstof: van technocratische tunnelvisie naar realistisch rentmeesterschap’ van De Nieuwe Denktank (2022), dat kritische noten plaatst bij het huidige stikstofbeleid.
En andere punten?
„Verder moet er werk worden gemaakt van het verdienmodel van de boer. Daar praat men veel over, maar het wordt niet concreet ter hand genomen. Nu zorgen vrijhandelsovereenkomsten voor een ongelijk speelveld ten aanzien van dierenwelzijn tussen landen binnen en buiten de Europese Unie. Oekraïne exporteert eieren uit legbatterijen en kipfilet naar Europa en produceert die tegen veel lagere standaarden dan onze boeren kunnen. Die worden uit de markt gedrukt, en dat is voor ons onacceptabel. Waar het om land- en tuinbouw gaat, loopt Europa ook achter met innovatiekracht. Dat is mijn grote zorg: dat de maakindustrie en bedrijven ons gaan verlaten. Je ziet nu al dat veel bedrijven in de zaad- en pootgoedsector naar het buitenland kijken. Er zijn nu wel positieve ontwikkelingen op het gebied van CRISPR-Cas en nieuwe genomische technieken, maar in het begin heeft de Europese Commissie hierover het verkeerde signaal afgegeven. Ook op andere dossiers, zoals bij gewasbescherming, zie je dat daar nog steeds geen snelle procedure voor de beoordeling van groene laag-risico middelen is. Gelukkig is de pesticidenwetgeving weggestemd, want die zat echt niet goed in elkaar, maar het deel over laag-risico middelen wel. Dit zijn echt wel zaken die Europa op achterstand zetten.”
Een ander punt: derogatie. U zei onlangs in het radioprogramma ‘Sven op 1’ dat Nederland een dubbele agenda heeft. Dat de regering bewust niet alle feiten naar Brussel heeft gestuurd omdat ze, en met name één partij, een krimp van de veestapel wil forceren.
„Ja, en toen ik dat zei, wist ik nog niet dat ambtenaren van Eurocommissaris Sinkevicius dat diezelfde dag nog eens zouden bevestigen tegenover Agractie. Minister Staghouwer heeft gewoon gezegd dat het behoud van derogatie niet nodig was, omdat Nederland toch ging extensiveren. Dit moet tot de bodem worden uitgezocht.”
Maar dat is toch iets anders? U stelt dat de overheid de derogatie heeft gesaboteerd om een krimp van de veestapel te forceren. Staghouwer heeft blijkbaar gesteld dat de derogatie niet meer nodig is wanneer de veestapel is gekrompen.
„Het feit blijft dat Nederland vier jaar lang niet volop heeft gestreden om de derogatie te behouden, en dat past in het staande beleid van het demissionaire kabinet om de veestapel te verkleinen. Hier moet de onderste steen boven komen.”
De onderste steen boven, tot de bodem uitzoeken: betekent dit dat de BBB een parlementaire enquête wel naar de derogatie?
„Het moet in ieder geval worden uitgezocht en er moeten nieuwe gesprekken met de Europese Commissie worden gestart.”
U stelde dat achter het verlies van de derogatie een verborgen agenda zit, met name van één partij. Echter, vanaf het moment dat Nederland derogatie had, is daar altijd gedoe om geweest. Elke vier jaar, en later elke twee jaar, werden de voorwaarden aangescherpt. Dat was allang voordat we een kabinet met D66 hadden.
„Misschien is die agenda er altijd al geweest. Waar het mij om ging, is dat de regering niet de positieve wetenschappelijke studies van De Boer en van het CDM, die bewijzen dat derogatie goed is voor de waterkwaliteit, op tafel heeft gelegd bij de aanvraag van de derogatiebeschikking. Dat achterhouden past allemaal in die Haagse agenda.”
Ik denk dat er echt een centrumrechtse koerscorrectie nodig is.
En als die studies wél op tafel waren gekomen, hadden we nu nog derogatie gehad?
„Dan hadden we een veel betere derogatiebeschikking gehad, een die veel beter past bij de Nederlandse veehouderij. Dan was ook vroeger en méér gestreden voor deeloplossingen, zoals de erkenning van Renure. Dat is allemaal pas gebeurd vanwege angst voor de toenemende boerenprotesten en na de verkiezingsoverwinningen van de BBB. Die ambtenaren van Sinkevičius hebben dat nog eens bevestigd tegenover Agractie. Als de Nederlandse regering anders had ingezet, was er veel meer onderhandelingsruimte geweest.”
Dus als we straks een nieuw kabinet hebben, met een BBB-minister van landbouw, krijgen we de derogatie? terug?
„Het probleem is dat demissionair minister Adema te vaak niet in Brussel is geweest. Je moet daar in langetermijnrelaties investeren. In Brussel is alles mogelijk als regering van een lidstaat, als je het maar hard genoeg afdwingt en het belangrijk genoeg vindt. Als we maar hard genoeg hadden tegengedrukt, hadden we de derogatie behouden.”
Ik hoor u zeggen dat in Brussel alles mogelijk is, als je maar hard genoeg je best doet. Dus nogmaals, met een BBB-minister krijgen we de derogatie weer terug. Kunt u dat toezeggen?
„Beloftes doen over een resultaat kan ik niet. Echter kan ik wel beloven dat wij ons tot het uiterste zullen inspannen. Dat beloof ik namens de hele partij.”
Europese verkiezingen
Agrio organiseert aanstaande maandagavond 3 juni het Europese Landbouw Slotdebat in samenwerking met de sectororganisaties DDB, NMV, NAV, POV en NVP. Aan de hand van sectorale thema’s gaan politici per sector met elkaar in debat. De polici die hebben toegezegd, zijn: Sander Smit (BBB), Bert-Jan Ruissen (SGP), Bart Millenaar (VVD), Willemien Koning (CDA) en Lara Sibbing (GroenLinks/PvdA)
Pluimveehouderij: Aanmelden voor het debat over pluimveehouderij
